ORIGINAL_ARTICLE
فهم روابط ایران و گرجستان از زمان اعلام استقلال بر اساس نظریههای روابط بین الملل
با دگرگونی نظام توزیع قدرت در سطح جهانی و فروپاشی شوروی بهعنوان همسایه مهم شمالی ایران و تشکیل جمهوریهای متعدد در مرزهای شمالی ایران، دوران جدیدی برای جمهوری اسلامی ایران و روابط آن با جمهوریهای تازه تأسیس از جمله جمهوری گرجستان بهوجود آمد. با اعلام استقلال گرجستان و شناسایی آن کشورتوسط جمهوری اسلامی ایران فصل نوینی در روابط دو کشور آغاز شد. البته در دو دهه گذشته روابط دو کشور بهدلایل مختلف مانند شرایط حاکم بر دو کشور، شرایط منطقهای، شرایط بینالمللی و همچنین نقش تصمیمگیران و کارگزاران فراز و نشیب داشته است. بهگونهای که در مقاطعی روابط دو کشور به اوج و در مقاطعی هم این روابط به حد پایین نزول کرد. در این نوشتار نقش عواملی مانند ساختار و یا نظام بینالمللی، زمامداران و نخبگان ایران و گرجستان بهعنوان کارگزاران، اشتراکها و یا تفاوتهای فرهنگی و تاریخی و یا هنجارها و ارزشها که در فراز و فرود روابط دو کشور مهم بودند، بر اساس دو نظریه نوواقعگرایی و سازهانگاری بررسی و تأکید شده است که بر اساس نظریه سازهانگاری بهتر میتوان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و روابط ایران و گرجستان را توضیح داد و ارزیابی کرد.
https://jcep.ut.ac.ir/article_25025_13e61cfcd775318aa9318aab93dc70a8.pdf
2012-08-22
1
20
10.22059/jcep.2012.25025
ایران
سازهانگاری
قفقاز جنوبی
گرجستان
نوواقعگرایی
بهرام
امیراحمدیان
b_amirahmadian@yahoo.com
1
استاد مدعو دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران
AUTHOR
حسن
عسکری
asgari51214@yahoo.com
2
کارشناس ارشد مطالعات منطقهای دانشگاه علامه طباطبائی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
منطقهگرایی در عصر جهانی شدن: مطالعه موردی سازمان منطقهای گوام
اتحاد و پیوند منطقهای میان کشورها، امروزه به یکی از نگرانیهای اصلی میان دولتها تبدیل شده است. در عصر جهانی شدن در مناطق گوناگون جهان، گروهبندیهای منطقهای شکل گرفته است. مناطق گوناگون جهان با درک اهمیت موقعیت ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک خود، دارای سازههای منطقهای با درجههای متفاوت منطقهگرایی هستند. یکی از مناطق ژئوپلیتیکی که عرصه رقابت میان ابرقدرتها (آمریکا و روسیه) است منطقه ژئوپلیتیکی قفقاز است که همواره دو ابرقدرت خود را در این منطقه دارای منافع میدانند و به شکلی در این منطقه حضور دارند.کشورهای این منطقه که با چالشهای ارضی، مرزی و خودمختاری روبرو هستند، در قالب سازمان منطقهای گوآم بهدنبال دستیابی به یک گروهبندی منطقهای هستند. درواقع بهدلیل مصلحت آمیز بودن نیروهای مشترک در صحنههای بینالمللی و با هدف حل یا جلوگیری از مشکلات منطقه-ای گرجستان، اوکراین، جمهوری آذربایجان و مولداوی سازمان منطقهای گوآم را در سال 1997 تأسیس کردند.
منطقهگرایی، جهانیشدن، قفقاز جنوبی، گوآم، گرجستان، اوکراین، جمهوری آذربایجان، مولداوی، ازبکستان
https://jcep.ut.ac.ir/article_25026_555807eab58e3354f72b8e600b7ff165.pdf
2012-08-22
21
40
10.22059/jcep.2012.25026
ازبکستان
اوکراین
جمهوری آذربایجان
جهانیشدن
قفقاز جنوبی
گرجستان
گوآم
منطقهگرایی
مولداوی
زهرا
پیشگاهی فرد
sorour1334@yahoo.com
1
دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران
AUTHOR
حجت
مهکویی
hojat_59_m@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی و مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی علوم پزشکی شیراز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نخبگان و همگرایی منطقهای در سازمان همکاری اقتصادی(اکو)
همگرایی منطقهای یکی از الزامهای ورود مناطق مختلف به جریان جهانی شدن، بعد از فروپاشی اتحاد شوروی بوده است. منطقه اکو، بهخصوص کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز نیز از این امر مستثنی نبودهاند. با این حال، این منطقه با چالشهایی در زمینه همگرایی روبهرو است. در این نوشتار، سعی شده است تا با رویکردی تحلیلی_توصیفی، نقش نخبگان سیاسی منطقهای، بهعنوان یکی از اصلیترین عوامل تأثیرگذار بر کنش بازیگران منطقه، در بهرهبرداری از فرصتها و مقابله با چالشهای اکو بررسی شود. بنابراین با توجه به نظریه تصمیمگیری، به تجزیه و تحلیل نقش نخبگان سیاسی در فرایند همگرایی پرداخته میشود. سؤال اصلی این نوشتار این است که نخبگان سیاسی منطقهای چه نقشی در فرایند همگرایی منطقهای در اکو دارند؟ فرضیهای که بررسی شده است این است که با توجه به ساختار سیاسی کشورهای مورد مطالعه، نقش نخبگان در تصمیمگیریها در منطقه اکو، برجسته بوده است. در نتیجه تحول مثبت در دیدگاه نخبگان در مورد اکو، تأثیر مهمی در افزایش همگرایی اعضا و موفقیت اکو خواهد داشت.
https://jcep.ut.ac.ir/article_25027_d95c6f72d7840f7ad050b87596ac400b.pdf
2012-08-22
41
60
10.22059/jcep.2012.25027
آسیای مرکزی
ایران
ترکیه
سازمان همکاریهای اقتصادی(اکو)
قفقاز
منطقهگرایی
نخبگان سیاسی
همگرایی
امیرمحمد
حاجیوسفی
am-yousefi@sub.ac.ir
1
دانشیار علوم سیاسی و روابط بینالملل دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
فاطمه
شهریار
fshahryar2011@yahoo.com
2
کارشناس ارشد مطالعات منطقه¬ای دانشگاه علامه طباطبایی
AUTHOR
امیرحسین
الهامی
amelhami@yahoo.com
3
دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
گفتمان رسمی علمای مسلمان در اتحاد شوروی
رهبران اتحاد شوروی در چند دهه حاکمیت بر آسیای مرکزی، سیاستهای الحادی و ضدمذهبی را در مقابل اقوام مسلمان آسیای مرکزی درپیشگرفتند که موجودیت مسلمانان را تهدید میکرد. بهدنبال آغاز جنگ جهانی دوم، اتحاد شوروی ناچار از تجدید نظر در سیاستهای دشمنی علیه مسلمانان شد و تشکیلاتی بهنام اداره دینی مسلمانان یا اداره مفتیات را بهوجود آورد که حیات مذهبی مسلمانان آن کشور را سامان میداد. حال پرسش اصلی این نوشتار آن است که علمای اداره دینی در مواجهه با تهدیدهایی که از سوی اتحاد شوروی متوجه بقای جامعه مسلمانان بود، چه راهکاری را در پیش گرفتند؟ در این نوشتار نشان داده میشود که این دسته از علما برای حفظ موجودیت جامعه مسلمانان، اسلام و سوسیالیسم را دو مکتب سازگار معرفی کردند که در عین حفظ تفاوت، امکان همزیستیشان وجود دارد.
کلید واژهها
اداره دینی مسلمانان، کمونیسم، سوسیالیسم، اسلام، آسیای مرکزی، اتحاد شوروی
کلید واژهها
اداره دینی مسلمانان، کمونیسم، سوسیالیسم، اسلام، آسیای مرکزی، اتحاد شوروی
https://jcep.ut.ac.ir/article_25028_6fa90b14e1cbe3f7ad0fd9d048a3612a.pdf
2012-08-22
61
78
10.22059/jcep.2012.25028
آسیای مرکزی
اتحاد شوروی
اسلام
سوسیالیسم
کلید واژهها
اداره دینی مسلمانان
کمونیسم
باقر
حشمت زاده
bagher_heshmatzadeh@yahoo.com
1
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
محمد اسماعیل
نوذری
ismael_nozari@yahoo.com
2
کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
موانع همگرایی ایران و ترکیه در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز
از مهمترین تحولات ژئوپلیتیکی در دهههای آخر قرن گذشته فروپاشی اتحاد شوروی بود که از پیامدهای آن دگرگونی روابط قدرت و موازنه نیروها در سطوح منطقهای و فعالشدن قدرتهای فرامنطقهای و بهخصوص منطقهای جهت حضور و نفوذ در حوزه جنوبی اتحاد شوروی است که پیش از این بهعلت حضور اتحاد شوروی قادر به ایفای نقش اساسی نبودند. در این بازی بزرگ رقابت اصلی بین ایران و ترکیه دو قدرت منطقهای هم جوار با آسیای مرکزی و قفقاز است که از نظر موقعیت جغرافیایی، تاریخی و تمدنی دارای سابقه طولانی هستند. بررسی دادههای موجود در این نوشتار نشان دهنده آن است که این دو کشور با وجود اشتراکهای موجود با موانعی بر سر راه همگرایی خود در آسیای مرکزی روبرو هستند که آنها بیشتر در حوزههای رقابت ایدئولوژیکی و تقابل نقشهای منطقهای(ژئوپلیتیک) و رقابت اقتصادی است که مورد بررسی قرار میگیرد.
کلید واژهها
آسیای مرکزی، همگرایی، همکاری، سیاست خارجی، ایران، ترکیه
https://jcep.ut.ac.ir/article_25029_804d8046ec9d6da314ce4ea087d39405.pdf
2012-08-22
79
98
10.22059/jcep.2012.25029
آسیای مرکزی
ایران
ترکیه
سیاست خارجی
همکاری
همگرایی
حسین
رفیع
hooshyar223@yahoo.com
1
استادیار و مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه مازندران
AUTHOR
اسماعیل
مظلومی
hooshyar22@yahoo.com
2
کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی چالوس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل بحران چچن درچارچوب رهیافت مطالعات امنیت انتقادی
جمهوری چچن قسمتی از سرزمین گسترده فدراسیون روسیه است که در سالهای پس از فروپاشی اتحاد شوروی همواره محل تنش و درگیری بوده است. عناصر هویتی و پیوندهای فرهنگی از هم گسیخته موضوع مهم بحران بهوجود آمده در روابط مردم چچن و روسها است. رویکردهای متعدد نظری در عرصه روابط بینالملل به بررسی ابعاد گوناگون بحران چچن پرداختهاند. یکی از نوپاترین رویکردهای نظری موجود در روابط بینالملل، رهیافت امنیت انتقادی است. رهیافت امنیت انتقادی بهصورت ویژه موضوع امنیت و مرجع آن را با نگاهی منتقدانه مورد کنکاش قرار داده و انسانمحوری را وارد فرهنگ امنیتی روابط بینالملل کرده است. بنابراین در این نوشتار با کمک از رهیافت امنیت انتقادی استدلال میشود که نبود شناخت هویتی و تحمیل برسازههای اختلاف برانگیز از سوی دولت روسیه و حاکمان چچن در برپایی بحران در سالهای پس از فروپاشی مؤثر بوده است.
کلید واژه ها
چچن، روسیه، رهیافت انتقادی، مطالعات امنیت انتقادی، کن بوث
https://jcep.ut.ac.ir/article_25030_825f4a2c0bd01d91a792f64c4edba502.pdf
2012-08-22
99
118
10.22059/jcep.2012.25030
چچن
رهیافت انتقادی
روسیه
کن بوث
مطالعات امنیت انتقادی
محمدحسن
شیخ الاسلامی
1
استادیار دانشکده روابط بینالملل وزارت امور خارجه
AUTHOR
مرتضی
باقری
morteza.bagheri65@yahoo.com
2
دانشجوی دوره کارشناسی ارشد مطالعات منطقهای وزارت امور خارجه
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ایران و کشورهای قفقاز جنوبی
جمهوری اسلامی ایران روابط نزدیک و دوستانه ای با جمهوری کوچک و مسیحینشین ارمنستان دارد. این درست در نقطه مقابل روابط ایران با جمهوری بهظاهر با اهمیتتر و شیعه مذهب آذربایجان است. اگرچه روابط نزدیک ایران با ایروان ارتباط زیادی با انزوای جغرافیایی و اقتصادی ارمنستان دارد، روابط غیرصمیمانه جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان نتیجه بدگمانی و نبود اعتماد بین دو طرف است. از نظر تاریخی، روابط ویژه روسیه با ایران، نه در نتیجه وجود منافع مشترک حقیقی بین دو همسایه، بلکه محصول رقابت روسیه با قدرت های غربی بوده است. روسیه که هنوز در منطقه قفقاز جنوبی دارای نفوذ قابل توجهی است، مانع نفوذ اقتصادی ایران در ارمنستان و گرجستان میشود. از آنجا که ایروان روابط خارجی خود را با غرب و همچنین با روسیه گسترش می دهد، ایران نباید روابط نزدیکش با ایروان را همیشگی بپندارد.
کلیدواژه ها
ایران، قفقاز جنوبی، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، روسیه، آمریکا
https://jcep.ut.ac.ir/article_25031_4a8c2f433ba30340fab1046f6b75edde.pdf
2012-08-22
119
136
10.22059/jcep.2012.25031
آمریکا
ارمنستان
ایران
جمهوری آذربایجان
روسیه
قفقاز جنوبی
گرجستان
فرهاد
عطایی
atai@ut.ac.ir
1
دانشیار گروه روابط بینالملل دانشگاه تهران
AUTHOR