TY - JOUR ID - 51759 TI - آسیای مرکزی زیر سلطۀ عرب‌ها و ترکان: مقایسه‌ای در نظام حکومت JO - مطالعات اوراسیای مرکزی JA - JCEP LA - fa SN - 2008-0867 AU - عطایی, فرهاد AU - سعدالدین, سیکا AD - دانشیار روابط بین‌الملل دانشگاه تهران AD - دانشجوی دکتری مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران Y1 - 2014 PY - 2014 VL - 7 IS - 1 SP - 121 EP - 140 KW - خلیفه KW - دستگاه دیوانی KW - سلجوقیان KW - سلطان KW - عباسیان KW - غزنویان KW - وزارت DO - 10.22059/jcep.2014.51759 N2 - از زمان ظهور اسلام در پهنۀ آسیای مرکزی چند نوع امپراتوری حکم رانده­اند؛ امپراتوری اعراب، شامل امویان و عباسیان، امپراتوری غزنویان و سلجوقیان، امپراتوری مغولان و تاتارها، و امپراتوری روس‌ها. دوران اقتدار امپراتوری عباسیان بیش از یک قرن و نیم دوام نیاورد و به‌تدریج حکومت­هایی مستقل از شرقی­ترین نقاط این امپراتوری سر بر‌آوردند. نقش دستگاه خلافت تنها به مشروعیت بخشیدن به این حکومت­ها محدود شد. در این نوشتار دستگاه دیوانی دو نوع از این امپراتوری­ها، یعنی امپراتوری عباسیان و امپراتوری غزنویان و سلجوقیان بررسی و مقایسه می‌شود. روش پژوهش استفاده شده در این نوشتار، مراجعه به منابع دست اول، متون تاریخی و کلاسیک فارسی و پژوهش‌های موجود در این زمینه است. هدف نوشتار پاسخ به این پرسش است که مهم­ترین وجوه تفاوت این دو امپراتوری چیست؟ ابتدا شکل روی کار آمدن امپراتوری عباسیان و دستگاه دیوانی آن، و شکل روی کار آمدن هریک از امپراتوری‌های غزنویان و سلجوقیان و دستگاه دیوانی آنها بررسی می­شود؛ سپس به سه مورد تفاوت دستگاه دیوانی عباسیان، غزنویان و سلجوقیان(میزان تمرکز در امپراتوری، نیروی نظامی، و تعدد دیوان‌ها ) اشاره می‌شود. UR - https://jcep.ut.ac.ir/article_51759.html L1 - https://jcep.ut.ac.ir/article_51759_3d2236ad3d12739d998dce8df5241bbf.pdf ER -