2024-03-29T18:28:01Z
https://jcep.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=7160
مطالعات اوراسیای مرکزی
Cent Eurasia Stud
2008-0867
2008-0867
1393
7
2
بررسی تأثیرهای ژئوپلیتیکی روابط ترکیه و اسراییل بر منافع ایران در حوزة خزر
شهروز
ابراهیمی
طالب
ابراهیمی
صفی الله
شاه قلعه
حوزة خزر از چهار حوزة ژئوپلیتیکی جمهوری آذربایجان از حوزة قفقاز، ترکمنستان و قزاقستان از حوزة آسیای مرکزی، روسیه بهعنوان جانشین اتحاد شوروی ( یک واحد سیاسی فعال در نظام بینالمللی و یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت و گاز جهان) در شمال و ایران در جنوب (که ذخایر بزرگ نفت، گاز و صنایع نفتی دارد) که در مجموع کانون امنیتی دریای خزر را تشکیل میدهند، شکل گرفته است.وجود این ژئوپلیتیک ارزشمند عاملی برای حضور قدرتهای جهانی بهویژه آمریکا، ترکیه و اسراییل بهعنوان متحدان منطقهای آن در این حوزة بکر شده است. هدف این نوشتار، بررسی روابط ترکیه و اسراییل و تأثیر آن بر منافع ایران در حوزة خزر است. سؤال اصلی این است که تأثیر گسترش روابط ترکیه و اسراییل بر منافع ایران در خزر چیست؟ ادعای نویسندگان این است که اتحاد ترکیه و اسراییل سبب افزایش حضور دشمن در مرزهای غربی کشور و حوزة خزر شده است. همچنین این اتحاد سبب صرف منابع و تمرکز فکری هرچه بیشتر ایران برای جلوگیری از تهدیدها در سیاستهای منطقهای میشود. روش اصلی این نوشتار، با توجه به ماهیت نظری آن توصیفی- تحلیلی است و برای جمعآوری و فیشبرداری اطلاعات آن از منابع کتابخانهای و اینترنتی استفاده شده است. شایان توجه اینکه، رویکرد این نوشتار در تحلیل دادهها، جغرافیایی- ژئوپلیتیکی است.
اسراییل
ایران
ترکیه
ژئوپلیتیک
سیاست منطقهای
منطقة خزر
2014
09
23
195
218
https://jcep.ut.ac.ir/article_52972_94c1d558a58e2da7ea45ad2982c8ca5a.pdf
مطالعات اوراسیای مرکزی
Cent Eurasia Stud
2008-0867
2008-0867
1393
7
2
معادلة انرژی در اوراسیا و عملگرایی روسی
قدرت
احمدیان
حدیث
مرادی
آنچه بیش از پیش در عرصة سیاسی روسیه مشهود است، افزایش روزافزون نقش انرژی در سیاست خارجی- امنیتی این کشور در سالهای اخیر است. تا آنجا که براساس «راهبرد انرژی فدراسیون روسیه 2020»، انرژی به بزرگترین ابزار هدایت سیاست داخلی و خارجی این کشور تبدیل خواهد شد. این نوشتار میخواهد با استفاده از رهیافت نوواقعگرایی تدافعی به این سؤال پاسخ دهد که چرا روسیه سیاست خارجی- امنیتی خود را به انرژی پیوند زده است. میتوان گفت که بالارفتن قیمت انرژی و افزایش وابستگی مصرفکنندگان به تولیدکنندگان، همگام با افزایش خطر غرب بهویژه گسترش ناتو به شرق و برنامة سپر دفاع موشکی، این امکان را برای روسیه فراهم کرد تا به پیوند حوزة عمل سیاسی- امنیتی و اقتصادی دستزده و امنیت خود را به امنیت غرب متصل کند.
انرژی
خطوط لوله
روسیه
عملگرایی
محور تولیدکنندگان
محور مصرفکنندگان
مسیرهای حملونقل
نوواقعگرایان تدافعی
2014
09
23
219
235
https://jcep.ut.ac.ir/article_52974_f03bf23e75dc321557a4e7124b223467.pdf
مطالعات اوراسیای مرکزی
Cent Eurasia Stud
2008-0867
2008-0867
1393
7
2
تبیین روابط ایران و جمهوری آذربایجان با رویکرد سازه انگاری
رسول
افضلی
سیدمحمد
سیدی اصل
ابوالقاسم
محمودی
با فروپاشی اتحاد شوروی، نظام جغرافیای سیاسی و نیز ساختار معنایی حاکم بر منطقة آسیای مرکزی و قفقاز دچار دگرگونی شد. بنابراین ساختار، شرایط و بازیگران جدیدی در روابط ایران و قفقاز ظهور کردند. یکی از این کشورها جمهوری آذربایجان است. روابط بین ایران و این کشور از ابعاد بسیاری اهمیت دارد. در این مدت، شاهد روابط در سطح پایین، عادی و گاه رو به تعارض و آشفتگی بودهایم. روابط خارجی دو کشور را میتوان از زاویة نظریههای گوناگون مورد بررسی قرار داد. یکی از این نظریهها، دیدگاه سازهانگاری است. انتظار میرفت که بعد از استقلال جمهوری آذربایجان سطح بالای همکاریها را بین دو کشور داشته باشیم. با درنظر گرفتن مفاهیم سازهانگاری، سؤال اصلی نوشتار این است که از این دیدگاه، چه عواملی بیشتر بر سردی روابط ایران و جمهوری آذربایجان اثرگذار بوده است؟ یافتههای نوشتار با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی نشانگر این است که روابط دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان از عوامل ژئوپلیتیکی دو کشور تأثیر چندانی نمیپذیرد. از سوی دیگر با توجه به رویکرد سازهانگاری روابط دو کشور تحت تأثیر سازههای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی قرار دارد و این سازهها در روابط دوجانبه بهصورت واگرا عمل میکنند.
ایران
جمهوری آذربایجان
روابط خارجی
ژئوپلیتیک
سازهانگاری
2014
09
23
237
264
https://jcep.ut.ac.ir/article_52977_680c80e9b8b53e6ab4899e27878ea460.pdf
مطالعات اوراسیای مرکزی
Cent Eurasia Stud
2008-0867
2008-0867
1393
7
2
بررسی کارکردهای توانمندسازی جنسیتی در توسعة مشارکت سیاسی زنان مورد: کشورهای حوزة آسیای مرکزی و قفقاز
زهرا
پیشگاهی فرد
محمد
زهدی گهرپور
آرزو
عابدینی راد
بستر و شرایطی که جایگاه نسبی زنان با توجه به آنها سنجیده میشود، در بیثباتی مداوم است و در تأثیر پیشرفتهای تکنولوژیکی، روابط موجود میان دولت و بازار، آموزش و پرورش و متغیری بیاندازه بیثبات بهنام «نگرش» قرار میگیرد. در این نوشتار که بهصورت توصیفی ـ تحلیلی و با بهرهگیری از مطالعات کتابخانهای ترکیبی و بررسیهای اکتشافی گزارههای کمی و کیفی گزارش توسعة انسانی سازمان ملل متحد، در چارچوب نظریههای توسعه صورت گرفته است، نویسندگان درپی مشخصکردن جایگاه کارکرد شاخصهای توانمندسازی جنسیتی در ارتقای سطح مشارکت سیاسی زنان در کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز بودهاند و به مطالعة براوردی و موردی جایگاه زنان این کشورها در دو بعد مشارکت سیاسی و مشارکت اقتصادی پرداختهاند. در ادامه با تحلیل کیفی و تحلیل محتوایی ژرف نتایج بهدست آمده و بررسی شواهد منطقی، موقعیت کنونی زنان این منطقه را در دو حوزة مشارکت سیاسی و اقتصادی مشخص کردهاند. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که ضعف ساختارهای زیربنایی، حاکمیت نظامهای سیاسی تمامیتخواه، تأثیرهای عمیق نظام کمونیستی گذشته، ساختارهای فرهنگی ـ آموزشی ضعیف و سلطة نظام مردسالار و همچنین نگرش منفی زنان به ماهیت مسائل سیاسی از مهمترین عوامل مشارکت سیاسی اندک زنان در کشورهای مورد مطالعهاند.
آسیای مرکزی و قفقاز
توسعة انسانی
شاخص توانمندسازی جنسیتی
شاخص توسعة انسانی
مشارکت سیاسی
2014
09
23
265
289
https://jcep.ut.ac.ir/article_52979_2c48fba23f73f2339977e54133c02f8c.pdf
مطالعات اوراسیای مرکزی
Cent Eurasia Stud
2008-0867
2008-0867
1393
7
2
بررسی تدبیرهای سازمان همکاری اقتصادی(اکو) برای مقابله با قاچاق انسان به عنوان یک موضوع جهانی
محمد حسن
شیخ الاسلامی
مصطفی
خرمی
قاچاق انسان به عنوان یکی از موضوعات جهانی است که واکنش های ملی و بین المللی را بر انگیخته است. سازمان ملل متحد، در قطعنامه ها و کنوانسیون های متعددی به این عارضه در قالب تشویق دولتهای عضو به قانون گذاری و جرم انگاری پاسخ داده است. با توجه به این که کشور های عضو سازمان همکاری اقتصادی(اکو) درگیر قاچاق انسان هستند، اکو این موضوع را در دستور کاری خود قرار داده و برای مقابله با آن برنامه های گوناگونی داشته است. این تحقیق بر اساس روش توصیفی-تحلیلی با تکیه بر رویکرد کارکردگرایی، تدابیر اکو را برای مقابله با قاچاق انسان در سه پهنا جای می دهد؛ نگرانی از این موضوع در قالب نشست های وزرا و کارشناسان، همکاری های فنی با سازمان های بین المللی مانند سازمان بین المللی مهاجرت و اینترپل ، و همکاری دولتهای عضو در چارچوب سازمان اکو. اکو برای همکاری دولتهای عضو به ترتیبات و تدابیر حقوقی، نشستهای مقامات اجرایی و قضایی، تبادل اطلاعات و مدیریت کنترل مرزها و همکاری انتظامی متوسل شده است. در نهایت اکو به این نتیجه رسیده است که پلیس منطقه ای «اکوپل» را تاسیس کند. تاسیس اکوپل گامی موثر در غلبه بر جرایم سازمان یافته فراملی از جمله قاچاق انسان خواهد بود.
تدابیر حقوقی
جرایم سازمان یافته فراملی
سازمان های منطقه ای
سازمان همکاری اقتصادی(اکو)
قاچاق انسان
2014
09
23
291
318
https://jcep.ut.ac.ir/article_52981_2246f4287cdaef01e4d9a14d3af18d73.pdf
مطالعات اوراسیای مرکزی
Cent Eurasia Stud
2008-0867
2008-0867
1393
7
2
موانع شکلگیری جامعة مدنی در روسیه
الهه
کولایی
فرزاد
کلبعلی
بهنظر بسیاری از ناظران حوزة سیاست، فروپاشی اتحاد شوروی و از میان رفتن حزب کمونیست گامی بلند در مسیر مردمسالار شدن روسیه برآورد میشد. ولی درپی دگرگونیهای نخستین دهة پس از تجزیة اتحاد شوروی آشکار شد که این روند با چالشهای اساسی روبهرو است. ضعف شدید جامعة مدنی در این کشور همراه با تداوم قدرت متمرکز دولت، جنبههای پیچیدة این دگرگونی را مشخص میکند. پرسش اصلی این نوشتار این است که موانع شکلگیری جامعة مدنی در روسیة پساشوروی چیست؟ برای پاسخ به این پرسش، چند سؤال فرعی هم طرح میشود: جامعة مدنی چیست؟ چه عواملی سبب تضعیف جامعة مدنی در روسیة پساشوروی شده است؟ فرضیة نویسندگان این است که عناصر تضعیفکنندة جامعة مدنی، همان اصلیترین عناصر تولید نابرابری در روسیة پساشوروی است که بهصورت سیستماتیک و در روندی مدیریتشده، جامعة مدنی را تضعیف کردهاند. نویسندگان این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی، بررسی خود را با استفاده از کتابها و مقالههای فارسی و انگلیسی در این زمینه، و بهرهگیری از منابع اینترنتی انجام دادهاند.
اتحاد شوروی
احزاب
جامعة مدنی
دولت
روسیه
گروههای سیاسی
نهادهای مدنی
2014
09
23
319
334
https://jcep.ut.ac.ir/article_52982_d1c478b22ff4f3ac28a83587f5722f0f.pdf
مطالعات اوراسیای مرکزی
Cent Eurasia Stud
2008-0867
2008-0867
1393
7
2
جهانیشدن و منطقهگرایی: تعامل یا تقابل (مطالعة موردی سازمان همکاری شانگهای)
مهناز
گودرزی
امروزه، همزمان با روند رو بهرشد گرایش کشورها بهسوی جهانی شدن، منطقهگرایی نیز نمودهای بیشتری یافته است و سازمانهای منطقهای در بیشتر مناطق ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک جهان شکل گرفتهاند. یکی از نمودهای بارز منطقهگرایی، سازمانهای منطقهای است که در نیمة دوم قرن بیستم بهعنوان ابزارهایی برای تحقق همگرایی منطقهای بین کشورها با کارکردهای اقتصادی، سیاسی و نظامی ایجاد شده و بهسرعت در مناطق جغرافیایی مختلف گسترش یافتهاند. یکی از مناطق ژئوپلیتیکی مهم در جهان آسیای مرکزی است که تاکنون سازمانهای مختلفی در آن شکل گرفته است که میتوان مهمترین آن را سازمان همکاری شانگهای دانست. این نوشتار درپی پاسخ به این سؤال است که آیا امروزه سازمان همکاری شانگهای را میتوان یکی از نمودهای «منطقهگرایی نوین» درنظر گرفت؟ که در پاسخ به آن میتوان گفت که با توجه به اینکه در اولین نشست این سازمان همة اعضا اعلام کردند که هدف از تأسیس این سازمان تضمین امنیت در منطقة آسیای مرکزی، حمایت از روند حرکت بهسمت نظام چندقطبی و مردمسالارکردن نظام بینالملل است، سازمان شانگهای بهعنوان یکی از نمودهای «منطقهگرایی نوین» موازی با امر جهانی شدن رو به پیشرفت است.
آسیای مرکزی
جهانیشدن
سازمان همکاری شانگهای
منطقهگرایی نوین
2014
09
23
335
353
https://jcep.ut.ac.ir/article_52983_bc69fc266791f1fa6ce5380f8f7d115b.pdf
مطالعات اوراسیای مرکزی
Cent Eurasia Stud
2008-0867
2008-0867
1393
7
2
سیاست جمهوری اسلامی ایران و اتحادیة اروپا در قفقاز جنوبی: تقابلگرایی یا همکاریجویی
مسعود
مطلبی
سید محمدرضا
موسوی
حسینعلی
توتی
قفقاز جنوبی بهدلیل موقعیت بیمانند جغرافیایی و ارتباطی خود، جاذبههای اقتصادی، وجود فرصتهای سرمایهگذاری کلان و قرارگرفتن آن میان سه قدرت بزرگ منطقهای یعنی ایران، روسیه و ترکیه برای قدرتهای بزرگ منطقهای و فرامنطقهای اهمیت راهبردی دارد؛ از طرفی با گسترش اتحادیة اروپا به شرق، اکنون اتحادیة اروپا به همسایة بیواسطه قفقاز تبدیل شده است. این نوشتار با طرح این سؤال که سیاست اتحادیة اروپا و جمهوری اسلامی ایران در قبال منطقة قفقاز جنوبی، در قالب همکاری قابل تعریف است یا تضاد؟ این فرضیه را طراحی کرده است که بررسی هدفها و فعالیتهای اتحادیه اروپا در منطقة قفقاز نشان میدهد که نه تنها تقابل و تعارضی میان منافع ایران و این اتحادیه وجود ندارد، بلکه در زمینة ایجاد ثبات و امنیت و توسعة اقتصادی در منطقه، منافع مشترک دارند. همچنین با یک نگاه سیستمی و در نظرگرفتن عوامل داخلی و خارجی منطقة قفقاز اینگونه استنباط میشود که ایران و اتحادیة اروپا در این منطقه، منافع مشترکی دارند و درصورت همکاری با یکدیگر منافع بیشتری نصیب دو طرف خواهد شد. روش استفاده شده در این نوشتار، توصیفی- تحلیلی است.
اتحادیة اروپا
ایران
رقابت
قفقازجنوبی
همکاری
2014
09
23
355
374
https://jcep.ut.ac.ir/article_52984_ec0e79a87fdb0b8c73cb269114ea7c22.pdf
مطالعات اوراسیای مرکزی
Cent Eurasia Stud
2008-0867
2008-0867
1393
7
2
سیاست خارجی توسعهگرای ترکیه در دورۀ حزب عدالت و توسعه: مورد قفقاز
احمد
موثقی
شیوا
علی زاده
منطقۀ قفقاز از زمان فروپاشی اتحاد شوروی تاکنون برای ترکیه اهمیت زیادی داشته است. منابع طبیعی سرشار منطقه، موقعیت جغرافیایی مهم آن در چهارراه مناطق غنی از نفت و گاز جهان، بیثباتی سیاسی و تهدیدهای امنیتی دائمی، شماری از دلایل جایگاه حساس قفقاز هستند. از سوی دیگر، دگرگونیهای اساسی و ساختاری در داخل ترکیه با نقشآفرینی دولت به تقویت بنیانهای تولیدی و صنعتی انجامیده و نتیجة توسعۀ اقتصادی در سیاست خارجی این کشور بازتاب یافته است. هرچند، عوامل گوناگونی سیاست خارجی ترکیه را شکل دادهاند، اما با بهقدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه از سال 2002، با توجه به گرایشهای اسلامی آن، باید پرسید که چه عواملی در سیاست خارجی ترکیه تعیینکننده هستند؟ در پاسخ به این پرسش، این نوشتار نشان میدهد که با وجود گرایشهای اسلامگرایانۀ حزب، هدفها و ملاحظات توسعهای همچنان اولویت نخست سیاست خارجی ترکیه هستند و سیاست خارجی این کشور در منطقۀ قفقاز که منابع انرژی و بازار گستردهای برای صنایع رو به رشد ترکیه و کسب و کارهای کوچک و متوسط منطقۀ آناتولی و نیز اهمیت زیادی در کریدور انتقال انرژی از شرق به غرب دارد، توسعهگرایانه است.
ترکیه
حزب عدالت و توسعه
سیاست خارجی توسعهگرا
عمق راهبردی
قفقاز
2014
09
23
375
393
https://jcep.ut.ac.ir/article_52985_b65235b60b517b539ce51711cb323120.pdf