دولت، توسعۀ اقتصادی و ادغام در اقتصاد جهانی (مطالعۀ موردی روسیه :2010-1990)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی کرج

چکیده

توسعه و توسعة اقتصادی، یکی از مسائل و دغدغه‌های اصلی کشورهای امروز دنیا است، به‌ویژه آنکه از سال 1990 با فروپاشی بلوک کمونیستی و شکست تجربة برنامه‌ریزی متمرکز و الگوی راه رشد غیرسرمایه‌داری (سوسیالیستی)، این پرسش بیش از پیش مطرح است که کشورهای کمونیستی و در رأس آن‌ها روسیه، چه مسیری را در روند توسعة ملی انتخاب کرده‌اند و دولت چه نقشی را در این راستا ایفا کرده‌است؟ اقتصاد روسیه در دورة پس از فروپاشی (دهة 1990) شاهد آشفتگی، کاهش تولیدات داخلی و افزایش قیمت کالاهای مصرفی بود. هم‌اکنون روسیه بیستمین اقتصاد جهان است و صادرات این کشور که در سال 1995، 78 میلیارد دلار بود، در سال 2011 به بیش از 302 میلیارد دلار رسیده است. این نوشتار تلاش می‌کند تا این تجربه را با توجه به نقش دولت در فرآیند توسعه و نیز ادغام در اقتصاد جهانی بررسی و تحلیل ‌کند. از این‌رو، پرسش اساسی آن است که دولت چه نقشی در فرآیند توسعة این کشور و ادغام در اقتصاد جهانی در سال‌های پس از فروپاشی به‌عهده داشته است؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد که دولت روسیه برخلاف گذشته (تمرکزگرایی)، در سال‌های 2010-1990 در راستای آزادسازی اقتصادی و ادغام در اقتصاد جهانی گام برداشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

State, Economic Development and Integration to Global Economy: The Russian Case Study (1990-2010)

نویسنده [English]

  • Reza Shirzadi
Assistant Professor of Political Science, Karaj Azad University
چکیده [English]

Development and Economic development is one of the essential problems for all of counties in the world. Since 1990s, with the failure of the communist bloc development and central planning experience, this question has been brought to fore more than before: Those countries and states should select which road for development? Russia as a superpower must be studied in this regard. Today, Russia is planning to move to economic liberalization and integration into the economic world. The paper discusses the foreign trade, capital movement, migration, and, somewhat more extensively, the institutional dimensions of Russia’s integration into the world economy. Possible implications of the sheer size of the Russian nation are outlined. It is argued that the desire to avoid a break-up of the nation may necessitate excessive centralization. At the same time, this paper concludes with a basically positive assessment of the future prospects for Russia’s integration into the global economy. The article will begin with some remarks from a historical perspective and will then address the various aspects of Russia’s integration into the global market. The main topics to be discussed here are foreign trade, interaction with international organizations, economic liberalization, privatization and economic opening to the world. This report tries to explain this process and the role of the State (1990-2010) in this direction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Development
  • Economic Liberalization
  • Integration to Global Economy
  • Planning
  • Russia

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. ازکیا، مصطفی (1379)، جامعه‌شناسی توسعه، تهران: کیهان.

    2. استریکلر، جیمز (1383)، روسیۀ تزاری، ترجمۀ مهدی حقیقت­خواه، تهران: ققنوس.

    3. بردیایف، نیکلای (1383)، ریشۀ کمونیسم روسی و مفهوم آن، ترجمۀ عنایت‌الله رضا، تهران: نشر خورشید آفرین.

    4. برازش، محمود رضا (1391)، آشنایی با کشورهای جهان (روسیه)، مشهد: آفتاب هشتم.

    5. جیروند، عبدالله (1368)، توسعۀ اقتصادی (مجموعه عقاید)، تهران: انتشارات مولوی.

    6. رنانی، محسن (1381)، «ماهیت و ساختار دولت در ایران»، در: نقش دولت در اقتصاد (مجموعه مقالات)، به کوشش سعید فراهانی­فرد، تهران: مرکز نشر آثار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.

    7. سلطانی، علیرضا (1382)، «ادغام کشورهای در حال توسعه در فرآیند جهانی شدن اقتصاد»، سیاست خارجی، سال 17، شمارۀ 4، صص 1012-971.

    8. شکیبی، ژند (1390)، «پوتینیسم، گزارشی دربارۀ نظام سیاسی اجتماعی روسیه پس از فروپاشی»، همشهری ماه، چهارشنبه 28 دی، شمارۀ 157631، صص 2-1.

    9. شیرائف، اریک (1392)، نگاهی نو به سیاست و حکومت در روسیه، ترجمۀ مهدی امیری، تهران: میزان.

    1. شیرزادی، رضا (1393)، نوسازی، توسعه، جهانی شدن (مفاهیم، مکاتب، نظریه­ها)، تهران: آگه.
    2. صادقی، شمس­الدین (1391)، «راهبرد سیاست انرژی روسیه در اوراسیا: فرصت­ها و موانع»، روابط خارجی، سال 4، شمارۀ 1، صص. 246-219.
    3. فرهنگ، منوچهر (1371)، فرهنگ بزرگ علوم اقتصادی، جلد 1، تهران: نشر البرز.
    4. کرمی، جهانگیر (1388)، روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امورخارجه.
    5. کاگارلیتسکی، بوریس (1388)، میراث‌خواران اتحاد جماهیر شوروی، ترجمۀ شهریار خواجیان، تهران: نشر آمه.
    6. کولایی، الهه (1392)، سیاست و حکومت در فدراسیون روسیه، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امورخارجه.
    7. کولائی، الهه، محمد تقی دلفروز و رسول افضلی (1381)، بررسی زمینه­های نظری و تاریخی همگرایی و واگرایی در فدراسیون روسیه، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امورخارجه.
    8. کولایی، الهه و علیرضا نوری (1389)­، «عمل­گرایی پوتین و تغییر در رویکردهای سیاست خارجی روسیه»، سیاست، دورۀ 40، شمارۀ 2، صص. 228-209.
    9. ماتیوز، جان (1383)، ظهور و سقوط اتحاد جماهیر شوروی، ترجمۀ فرید جواهرکلام، تهران: ققنوس.
    10. مجتهدزاده، پیروز و احمد رشیدی نژاد (1390)، «تحلیل ژئوپلیتیکی سیاست خارجی روسیه در رابطه با برنامۀ اتمی ایران (2008-2000)»، ژئوپلیتیک، دورۀ 7، شمارۀ 2، صص 36-1. 
    11. مک دانیل، تیم (1389)، خودکامگی، نوسازی و انقلاب در روسیه و ایران، ترجمۀ پرویز دلیرپور، تهران: سبزان.
    12. مهرآرا، محسن و علی رستمیان (1385)، «ایران؛ میزان ادغام در اقتصاد جهانی و مزیت­های نسبی»، تحقیقات اقتصادی، دورۀ 41، شمارۀ 1، صص 162-131.
    13. هینز، جفری (1393)، مطالعات توسعه، ترجمۀ رضا شیرزادی و جواد قبادی، تهران: آگه.

    ب) انگلیسی

    1. Gaidar, Y. (2007), Collapse of an Empire: Lessons of Modern Russia, Washington D.C.: Brooking Institution.
    2. Hanson, Philip (2008), “The Economic Development of Russia: between State Control and Liberalization”, Istituto per gli Studi di Politica Internazionale (ISPI), Working paper, No. 32, pp. 1-35, Available at: http://www.ispionline.it/sites/default/files/pubblicazioni/wp_32_2008_0.pdf, (Accessed on: 25/8/2015).
    3. Kenez, P. (2006), A History of the Soviet Union from the Beginning to the End, New York: Cambridge University Press.
    4. Kingsbury, Damien, Joe Remenyi, John McKay and Janet Hunt (2006), Key Issues in Development, New York: Palgrave Macmillan.
    5. Mc Faul, M. and K. Stoner – Weiss (2008), “The Myth of the Authoritarian Model: how Putin’s Crackdown Holds Russia Back”, Foreign Affairs, Vol. 87, No. 1, pp. 68-84.
    6. Orlov, A. S., V. A. Georgiev, N. G. Georgieva and T. A. Sivokhina, (2008), Istoriya Rossii (A History of Russia), Moscow: Prospect.
    7. Shlapentokh, V. and E. Shiraev (2002), Fears in Post-Communist Societies: A Comparative, New York: Palgarave.
    8. Human Development Report: The Rise of the South: Human Progress in a Diverse World (2013), New York: UNDP.
    9. Human Development Report: Work for Human Development (2015), New York: UNDP.
    10. www.google.com/publicdata/2015, (Accessed on: 18/3/2016).
مطالعات اوراسیای مرکزی
دوره 10، شماره 1
بهار و تابستان
فروردین 1396
صفحه 135-152

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار