Intelligence Operation of Soviet in Iran during the Reza Shah Period, Based on the Life and Memories of Georges Agabekov during 1926 – 1928

Document Type : Research Paper

Authors

1 Assistant Professor of History, Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran

2 M.A. in History, Islamic Azad University of Shar Rey

Abstract

In the fall of 1930, the Iranian police divulged an extensive network of Soviet spies in Iran. The dimension of the intelligence network was increased to the extent that caused considerable consternation among Iran’s cabinet. Most of the members of this network were consisted of ministries personnel such as the Ministry of Foreign Affairs, Post and War and other government departments. Even prominent people like Teymūrtāsh were charged with membership in the Intelligence network. The relations between the two countries bore a brunt due to the discovery of this organization. The Iranian government considered this behavior hostile, and until the end of the Reza Shah era, the Iranian government always looked suspiciously to his northern neighbor. The main player of this organization was the Agabekov from Turkestan in Soviet Union, who had previously played an important role in the Basmachi movement in the Central Asia. He finally put an end to the struggles by eliminating Enver Pasha. Agabekov’s rank was promoted in favor of this success and was deployed to Afghanistan. The result of this study is that the Soviet main objective of espionage in Iran was to hurt British interests in Iran, Iraq, and India. But the aftermath of the Intelligence Operation divulgence was sumptuous for the Soviet and the Iranian government. The present paper uses the method of historical research and explanatory method-analysis to analyze the presence of Agabekov in Iran, his espionage operation, the divulgence of the Soviet Intelligence network in Iran and its impact upon the history of relations between the two countries.

Keywords

References

  1. الف) فارسی

    1. اسناد وزارت خارجه ایران (1309) (الف)، کارتن 11، پرونده 27- 19/ 16.
    2. اسناد وزارت خارجه ایران (1309) (ب)، کارتن 11، پرونده 32- 19/ 16.
    3. افتخاری، یوسف (1370)، خاطرات دوران سپری‌شده، به کوشش کاوه بیات و مجید تفرشی، تهران: فردوس.
    4. آقابکف، ژرژ (1357)، خاطرات آقابکف، ترجمة حسین ابو ترابیان، تهران: پیام.
    5. اندیجانی، جهانگیر و کارو ساسونی (1394)، داشناک- خویبون، به کوشش کاوه بیات، تهران: پردیس دانش.
    6. باژانف، بوریس (1364)، خاطرات بوریس باژانف، ترجمة عنایت‌الله رضا، تهران: گفتار.
    7. بروک شفرد، گردون (1357)، مرغان طوفان، ترجمۀ م. شاد، تهران: امیرکبیر.
    8. بیات، کاوه (1370)، فعالیت­های کمونیستی در دورة رضا شاه، تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
    9. بیات، کاوه (1375)، قیام نافرجام، تهران: پروین.
    10. پیشه­وری، جعفر (بی تا)، یادداشت‌های زندان، بی‌جا: بی‌نا.
    11. تامس، هیو (1352)، جنگ داخلی اسپانیا، ترجمة مهدی سمسار، تهران: خوارزمی.
    12. خسروپناه، محمدحسین (1393)، سیدمحمد باقر امامی و کرژوک­های مارکسیستی او، تهران: پردیس دانش.
    13. ذبیح، سپهر (1364)، تاریخ جنبش کمونیستی در ایران، ترجمة محمد رفیعی مهرآبادی، تهران: عطایی.
    14. ذوقی، ایرج (1368)، تاریخ روابط سیاسی ایران و قدرت‌های بزرگ، تهران: پاژنگ.
    15. رایین، اسماعیل (1351)، قتل عام ارمنیان، تهران: امیرکبیر.
    16. روزنامه ایران (9/4/1311)، سال 16، شمارۀ 3838، ص2.
    17. ریوکین، مایکل (1366)، حکومت مسکو و مسالۀ مسلمانان آسیای مرکزی شوروی، ترجمة محمود رمضانی­زاده، مشهد: آستان قدس رضوی.
    18. سهرابیان، آلبرت (1379)، خاطرات آلبرت سهرابیان، هانوفر: نشر بیدار.
    19. سیفی فمی تفرشی، مرتضی (1367)، پلیس خفیه در ایران، تهران: ققنوس.
    20. شیخ­الاسلامی، جواد (1379)، صعود و سقوط تیمورتاش، تهران: توس.
    21. طاهر احمدی، محمود (1374)، اسناد روابط ایران و شوروی برپایۀ اسناد آرشیو ملی ایران، تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
    22. طاهر احمدی، محمود (1384)، روابط ایران و شوروی در دورة رضاشاه برپایۀ اسناد وزارت خارجه ایران، تهران: وزارت امورخارجه.
    23. عاقلی، باقر (1390)، رضاشاه و قشون متحدالشکل، تهران: نامک.
    24. فریزر، گلندا (بی تا)، انقلاب و ضدانقلاب در آسیای میانه، ترجمة کاوه بیات، تهران: شیرازه کتاب.
    25. مختاری اصفهانی، رضا (1380)، اسنادی از انجمن­های بلدی، تجار و اصناف،2 جلد، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    26. مختاری اصفهانی، رضا (1392)، پهلوی اول، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه.
    27. منشور گرکانی، محمدعلی (1368)، رقابت روسیه و انگلیس در ایران، تهران: عطایی.
    28. مهدوی، عبدالرضا (هوشنگ) (1375)، سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی، تهران: البرز.
    29. هدایت، مهدی قلی (1364)، خاطرات و خطرات، تهران: زوار.

     

    ب) انگلیسی

    1. Rezun, Miron (1988), The Soviet Union and Iran, Colorado: Westview Press.
    2. Volodarsky, Boris (2013), “Unknown Agabekov”, Intelligence and National Security, Vol. 28, No. 6, pp. 890-909.
Central Eurasia Studies
Volume 10, Issue 2
Autumn & Winter
October 2017
Pages 395-413

Files

Share

How to cite

Statistics