افضلی, رسول, سیدی اصل, سیدمحمد, محمودی, ابوالقاسم. (1393). تبیین روابط ایران و جمهوری آذربایجان با رویکرد سازه انگاری. مطالعات اوراسیای مرکزی, 7(2), 237-264. doi: 10.22059/jcep.2014.52977
رسول افضلی; سیدمحمد سیدی اصل; ابوالقاسم محمودی. "تبیین روابط ایران و جمهوری آذربایجان با رویکرد سازه انگاری". مطالعات اوراسیای مرکزی, 7, 2, 1393, 237-264. doi: 10.22059/jcep.2014.52977
افضلی, رسول, سیدی اصل, سیدمحمد, محمودی, ابوالقاسم. (1393). 'تبیین روابط ایران و جمهوری آذربایجان با رویکرد سازه انگاری', مطالعات اوراسیای مرکزی, 7(2), pp. 237-264. doi: 10.22059/jcep.2014.52977
افضلی, رسول, سیدی اصل, سیدمحمد, محمودی, ابوالقاسم. تبیین روابط ایران و جمهوری آذربایجان با رویکرد سازه انگاری. مطالعات اوراسیای مرکزی, 1393; 7(2): 237-264. doi: 10.22059/jcep.2014.52977
تبیین روابط ایران و جمهوری آذربایجان با رویکرد سازه انگاری
با فروپاشی اتحاد شوروی، نظام جغرافیای سیاسی و نیز ساختار معنایی حاکم بر منطقة آسیای مرکزی و قفقاز دچار دگرگونی شد. بنابراین ساختار، شرایط و بازیگران جدیدی در روابط ایران و قفقاز ظهور کردند. یکی از این کشورها جمهوری آذربایجان است. روابط بین ایران و این کشور از ابعاد بسیاری اهمیت دارد. در این مدت، شاهد روابط در سطح پایین، عادی و گاه رو به تعارض و آشفتگی بوده‌ایم. روابط خارجی دو کشور را میتوان از زاویة نظریههای گوناگون مورد بررسی قرار داد. یکی از این نظریه‌ها، دیدگاه سازهانگاری است. انتظار میرفت که بعد از استقلال جمهوری آذربایجان سطح بالای همکاری‌ها را بین دو کشور داشته باشیم. با درنظر گرفتن مفاهیم سازهانگاری، سؤال اصلی نوشتار این است که از این دیدگاه، چه عواملی بیشتر بر سردی روابط ایران و جمهوری آذربایجان اثرگذار بوده است؟ یافتههای نوشتار با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی نشانگر این است که روابط دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان از عوامل ژئوپلیتیکی دو کشور تأثیر چندانی نمیپذیرد. از سوی دیگر با توجه به رویکرد سازهانگاری روابط دو کشور تحت تأثیر سازههای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی قرار دارد و این سازهها در روابط دوجانبه به‌صورت واگرا عمل میکنند.
Explanation of Relationships of Iran and Azerbaijan Republic with Constructivism Approac1
نویسندگان [English]
Rasoul Afzali1؛ Seyyed Mohammad Seyyedi Asl2؛ Abolghasem Mahmoudi2
1Associate Professor of Political Geography, University of Tehran
2Master of Political Geography, University of Tehran
چکیده [English]
Along with breakdown of Soviet Union, political geographical system as well as meaning construction of central Asia and Caucasus changed dramatically. Thus new structure, necessities, and actors have emerged in relations between Iran and countries locating in Caucasus. One of these countries is Azerbaijan. Iran-Azerbaijan relationship is of high significance from different aspects. After Azerbaijan independence, collaborations of high level expected between these two countries, but in reality, we see low level, normal, conflicting, and chaotic relations. One of these theories is constructivism viewpoint. Considering the concept of constructivism approach, the main research question is: what were the most influence factors on the chill in relations between Iran and Azerbaijan? Finding research by using analytical-descriptive method shows (indicative) relations between Iran and Azerbaijan doesn’t have much impact from geopolitical factors. On the other hand according to constructivism approach, relations between these two countries, influenced by cultural, social, economical and political structures. These structures act as divergent bilateral relations.
اتوتایل، ژئاروید و دالبی، سیمون و روتلج، پاول، (1387)؛ اندیشههای ژئوپلیتیک در قرن بیستم، ترجمه محمدرضا حافظنیا و هاشم نصیری؛ چاپ دوم، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
احمدیپور، زهرا و حیدریموصلو، طهمورث و حیدریموصلو، طیبه، (1389)؛ «تحلیل قومیت و هویت قومی در ایران؛ جهت امنیت پایدار»، انتظام اجتماعی، سال دوم، شماره اول، صص.62-35.
افضلی، رسول و رشیدی، مصطفی و متقی، افشین، (1391)؛« تحلیل ساختار ژئوپلیتیکی حاکم بر روابط دوجانبهی ایران و جمهوری آذربایجان از سال 1991 تا 2010 میلادی با رویکرد جغرافیای برساختگرایی»، پژوهشهای جغرافیای انسانی، تابستان 1391، دوره 44، شماره 80، صص.19-1.
امیری، مهدی، (1385)؛ «ارزیابی روابط ایران و جمهوری آذربایجان در قرن بیستم»، فصلنامة مجلس و پژوهش، زمستان 1385، شمارة 53، صص.279-239.
جباری، ولی، (1389)؛ شیعیان جمهوری آذربایجان، قم: انتشارات شیعه‌شناسی.
جوادیارجمند، محمدجعفر و چابکی، امالبنین، (1389)؛« هویت و شاخصهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامة سیاست، مجلة حقوق و علوم سیاسی، دورة40، شمارة1، صص.59-39.
چابکی، امالبنین، )1388)؛ «چالشهای رابطه ایران و جمهوری آذربایجان»، مطالعات اوراسیای مرکزی، شمارة 4، پاییز و زمستان، صص.84-63.
حافظنیا، محمدرضا، (1379)؛« تعریفی نو از ژئوپلیتیک»، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، زمستان 1379، سال پانزدهم، شمارة 58 و 59، صص.88-71.
حافظنیا، محمدرضا، (1383)؛ « ژئوپلیتیک یک بررسی فلسفی»، تحقیقات جغرافیایی، دورة4، شمارة75، صص.36-19.
حافظنیا، محمدرضا، (1390)؛ اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، چاپ سوم، انتشارات آستان قدس رضوی.
حافظنیا، محمدرضا و احمدی، سیدعباس، (1388)؛« تبیین ژئوپلیتیکی اثرگذاری انقلاب اسلامی بر سیاسی شدن شیعیان جهان»، فصلنامة شیعه‌شناسی، سال هفتم، شمارة 25، بهار 1388، صص.109-73.
حافظنیا، محمدرضا و ولیقلیزاده، علی و احمدیپور، زهرا، (1388)؛« بررسی و تحلیل نقش جمعیت در وزن ژئوپلیتیکی ایران»، فصلنامة مدرس علوم انسانی، سال سیزدهم، شماره 1، صص.163-129.
حقپناه، جعفر، (1390)؛ «هویت، قومیت و سیاست خارجی در خاورمیانه»؛ فصلنامة سیاست، مجله دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دورة 41، شمارة 1، صص.95-81.
حقیت، سیدصادق، (1389)؛ « مسئله ساختار/ کارگزار در علوم اجتماعی»، فصلنامة علمی- پژوهشی روششناسی در علوم انسانی، سال16. شمارة 64 و65، صص.166.-147.
حیدری، محمد و انعامیعلمداری، سهراب، (1388)؛« رفتارشناسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پس از یازده سپتامبر2001»، فصلنامة تخصصی علوم سیاسی، شماره9، صص.194-173.
خضری، رویا، (1388)؛ «جایگاه فرهنگ در نظریههای روابط بینالملل»، فصلنامة خط اول رهیافت انقلاب اسلامی، سال سوم، شماره100، صص.90-77.
درایسدل، آلاسدایر و اچ.بلیک، جرالد، (1374)؛ جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا، ترجمه دره میرحیدر، چاپ چهارم، تهران: انتشارات وزارت امورخارجه.
رضایی، علیرضا، (1388)؛ «درآمدی بر نظریه پردازیهای اثبات‌گرایانه و پسااثبات‌گرایانه در سیاست و روابط بینالملل»؛ فصلنامة راهبرد، شهریور 1388، شمارة 18، صص.321-295.
سریعالقلم، محمود، (1388)؛« سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: قابلیت امکان و تغییر»، فصلنامة بینالمللی روابط خارجی، سال اول، شمارة1، صص.40-21.
سلیمانف، الین، (1388)؛ «رویکرد رسمی و عرفی به اسلام در جمهوری آذربایجان»، ترجمه: بهرام دردیگری، دوماهنامة عرصة تحولات ایران و اوراسیا، بهمن و اسفند 1388، شمارة 27، صص.49-44.
صیدی، مظفر، (1388)؛ «عوامل ژئوپلیتیک جمهوری آذربایجان و تأثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، بهار 1388، شمارة 65، صص.89-71.
عباسیاشلقی، مجید و فرخی، مرتضی، (1388)؛ «چارچوبی تحلیلی برای مفهوم امنیت از منظر سازهانگاری»، فصلنامة مطالعات سیاسی؛ سال دوم، شماره 6، صص.96-71.
عطایی، فرهاد و شکاری، حسن و عزیزی، حمیدرضا، (1391)؛« سیاست خارجی دولت ترکیه «عدالت و توسعه» در منطقه قفقازجنوبی»، فصلنامة راهبرد، سال بیست و یکم، شمارة 63، صص.151-131.
علیپورناندل، محمدرضا، (1388)؛ «دورنمای همکاریهای اقتصادی میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان»، ماهنامة رویداد و تحلیل، شماره235، صص.54-48.
کامران، حسن و کریمیپور، یدالله، (1381)؛ «مقدمهای بر علت وجودی ایران جدید»، سحر، دورة ششم، شمارة 2، تابستان 1381، صص.132-117.
گلی، حسن، (1386)؛ «مطالعه تطبیقی جهتگیری‌های فرهنگی در قوانین اساسی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان»، فصلنامة تحقیقی، مطالعاتی موسسه فرهنگی آران، سال پنجم، شماره11و12، بهار وتابستان، صص.85-105.
لینکلیتر، اندرو، (1386)؛ مفاهیم اساسی در روابط بینالملل: نوواقعگرایی، نظریه انتقادی و مکتب برسازی، ترجمه علیرضا طیب، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
مجتهدزاده، پیروز، (1381)؛ جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران: سمت.
مجتهدزاده، پیروز و حسینپورپویان، رضا و کریمیپور، یدالله، (1387)؛ «تحلیل و بررسی همپوشی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در تعامل با جمهوری آذربایجان با واقعیتهای ژئوپلیتیک»، فصلنامة مدرس علوم انسانی، دورة12، شمارة2، ص.255-213.
محرابی، علیرضا، (1386)؛ ژئوپلیتیک و تحول اندیشه حکومت در ایران، تهران: نشر انتخاب.
محمدزاده، علی، (1390)؛ جمهوری آذربایجان؛ فرصتها و تهدیدها، دوشنبه 23 آبان، http://www.arannews.ir/fa (تاریخ دسترسی: 17/1/1392).
مشیرزاده، حمیرا، (1383)؛« سازهانگاری به‌عنوان فرانظریه در روابط بینالملل»، مجلة دانشکده حقوق و علوم سیاسی، پاییز 1383، شماره65، صص.143-113.
مشیرزاده، حمیرا، (1388)؛« هویت و حوزههای مفهومی روابط بینالملل»؛ فصلنامة سیاست، دوره 39، شمارة 4، صص.269-251.
مشیرزاده، حمیرا، (1389)؛ تحول در نظریههای روابط بینالملل، چاپ چهارم، تهران: سمت.
موسوی، سیدمحمدرضا، (1391)؛« سیاست خارجی ج.ا.ایران در قبال مناقشه قرهباغ»، فصلنامة تخصصی، پژوهشی مرکز فرهنگی قفقاز، سال سوم، شمارةدهم، تابستان، صص.32-20.
مویر، ریچارد، (1379)؛« درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی»، ترجمه دره میرحیدر، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
میرحیدر، دره، (1377)؛ «ژئوپلیتیک: ارائه تعریفی جدید»، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، سال سیزدهم، شماره51، صص.23-3.
میرحیدر، دره و ذکی، قربانعلی، (1381)؛ «بررسی نظام جغرافیایی- سیاسی ناحیهای و امکانسنجی آن در ایران»، پژوهشهای جغرافیایی، فروردین 1381، شمارة42، صص.64-49.
واحدی، الیاس، (1382)؛ برآورد استراتژیک آذربایجان (سرزمینی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی)، جلد اول، تهران: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر.
واعظی، محمود، (1389)؛ سیاست و امنیت در قفقاز، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
ونت، الکساندر، (1384)؛ نظریة اجتماعی سیاست بینالملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
هادیان، ناصر، (1382)؛ «سازهانگاری از روابط بینالملل تا سیاست خارجی»، فصلنامة سیاست خارجی، سال 17، شمارة4، زمستان، صص.950-915.
خبرگزاری آران، (1390)، «عدم تناسب روابط تجاری ایران و جمهوری آذربایجان با اشتراکات فرهنگی و تاریخی دو کشور"، http://www.arannews.ir/fa (تاریخ دسترسی: 10/07/1392).
ب) انگلیسی
1.Ü.Özdağ,Y.kafalat) 2003(;21.Yüzyılda Türk Dünyası Jepotitiği. Asam. Ankaıa.
ابتدای صفحه