تبیین ژئواکونومیک نظم منطقه‌ای خاورمیانه و آسیای مرکزی در سیستم جهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مطالعات منطقه‌ای، دانشگاه تهران

2 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه یزد

چکیده

نظم منطقه‌ای را می‌توان سازماندهی الگوهای رفتاری میان واحدها و کنشگران موجود در یک منطقه  تعریف کرد که در نتیجۀ آن هدف‌های سامانۀ منطقه‌ای محقق شود. برخلاف نظم قدیمی که در آن ویژگی‌های ژئوپلیتیک نقش اصلی را دارد؛ نظم جدید حالت چندبعدی دارد. در واقع با افزایش سطح ارتباطات میان کنشگران در سیستم بین‌الملل نوع جدیدی از نظم بر مبنای اشتراک‌های فرهنگی، سیاسی- امنیتی و اقتصادی شکل گرفته است که برخلاف نوع قدیمی نظم در سیستم بین‌الملل حالت جغرافیایی صرف نداشته و ارتباطات و اشتراک‌ها در آن نقش اصلی را ایفا می‌کنند. در نظم جدید، مناطق به‌عنوان حلقه‌هایی در نظر گرفته می‌شوند که گره‌هایی آن‌ها را به‌ یکدیگر وصل می‌کند. پرسش نوشتار این است که با تمرکز بر منطقۀ خاورمیانه و آسیای مرکزی این نوع از نظم چه ویژگی‌هایی دارد؟ نتایج نشان می‌دهد که در قالب برداشت جدید از نظم، منطقۀ خاورمیانه و آسیای مرکزی دیگر مناطقی جدا از هم نیستند؛ بلکه در قالب یک منطقه تصور می‌شوند که ویژگی‌های مشترک اقتصادی دارند همچون تولیدکنندۀ مواد خام در نظام بین‌الملل، حاشیه‌ای‌شدن در نظم اقتصادی بین‌المللی، شکننده و آسیب‌پذیربودن در پیوندهای راهبردی خود با مناطق مرکزی، وابستگی سیاسی - نظامی به مناطق مرکزی و قرارگیری تحت سیاست‌های کنترلی نظام مرکزی. هدف این نوشتار تبیین ویژگی‌های ژئواکونومیک نظم پیوندی خاورمیانه و آسیای مرکزی است. روش نوشتار نیز روش توصیفی- تحلیلی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Geo-economics Explanation of the Middle East and Central Asian Regional Order in the Global System

نویسندگان [English]

  • Davood Aghaee 1
  • Ebrahim Taheri 2
1 Professor of Regional Studies, University of Tehran
2 Assistant Professor of Political Science, Yazd University
چکیده [English]

Regional order can be defined as organizing behavior patterns between units and actors in a region, as a result of which, the objectives of the regional system will be realized. Unlike the old order in which geopolitical features play a major role, the new order has a multi-dimensional status. In fact, by increasing the level of communication between actors in the international system, a new kind of order is formed based on cultural, political, security and economic commonality, Unlike the old type of order, the international system does not have a geographic status, and communications and sharing values play a major role in it. In the new order, regions are considered as loops that connect the nodes. The research question is: What are the characteristics of this type of order with focusing on the Middle East and Central Asia? The results show that, in the context of a new conception of order, the Middle East and Central Asia are not considered to be separate regions but they are considered to be in a region and  has common economic characteristics such as the production of raw materials in the international system, marginalization in the international economic order, fragility and vulnerability in its strategic links with the central regions, the political-military affiliation to central areas and being under the control of the central sector policy system. The purpose of this study is to explain the geo-economical characteristics of the Middle East and Central Asian linkage system. The research method used will be descriptive and analytical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Central Asia
  • Control Policy
  • Geo-economic
  • Iran
  • Linkage Order
  • Middle East
  • Network Link
  • Turkey

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. ساعی، احمد (1384)، توسعه در مکاتب متعارض، تهران: قومس.
    2. عزتی، عزت­اله (1384)، ژئواکونومی انرژی و پیامدهای آن بر سه کشور ایران، پاکستان و هند، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی.
    3. قاسمی، فرهاد (1391)، «جهانی شدن و مدل­های امنیت منطقه­ای در سیستم جهانی»، ژئوپلیتیک، سال 8، شمارۀ 3، صص 90-60.
    4. کلانتری، صمد و عبدالرسول خلیلی (1389)، «جهانی شدن و روابط شمال-جنوب»، تحقیقات سیاسی و بین­المللی، شمارۀ 3، صص 50-21.
    5. لطفیان، سعیده (1388)، «جنگ­افزارهای کشتار جمعی و کنترل تسلیحات در خاورمیانه»، روابط خارجی، سال 1، شمارۀ 1، صص 226-189.
    6. مایل افشار، فرحناز (1391)، «بررسی تأثیر جایگاه ژئوپلیتیک و ژئواکونومی در مؤلفه­های قدرت ملی ایران»، رهنامۀ سیاستگذاری، سال 3، شمارۀ 1، صص 139-110.
    7. ملازهی، پیرمحمد (1385)، «حضور ناتو و امریکا در افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ایران و جهان اسلام»، مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال 10، شمارۀ 25، صص 112-102.
    8. معاونت پژوهشهای سیاست خارجی (1389)، «آمریکا و بحران اقتصادی جهان»، http://www.csr.ir/departments.aspx?abtid=05&depid=44&semid=453، (تاریخ دسترسی: 11/11/1394)

     

    ب)انگلیسی

    1. Barzegar, Kayhan (2010), “Balance of Power in Persian Gulf: an Iranian View”, Middle East Policy, Vol. 17, No. 3, pp. 74-78.
    2. Dos Santos Lersch, Bruna and Josiane Simão Sarti (2014), “The Establishment of Foreign Military Bases and the International Distribution of Power”, Ufrgsmun Fergus Model United Nations, Vol. 2, pp. 83-135.
    3. Dufour, Jules (2007) (a), “The Worldwide Network of US Military Bases”, Global Research, Available at: http://www.globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=5564, (Accessed on: 14/3/2015).
    4. Dufour, Jules (2007) (b), “The World Wide Network U.S. Military Bases; The Global Development U.S. Military Personel”, Available at: https://www.bibliotecapleyades.net/sociopolitica/sociopol_globalmilitarism58.htm, (Accessed: 12/7/2017).
    5. Ghasemi, Farhad (2007), “Deterrence Model of Iran’s Foreign Policy: a Theoretical Approach”, Geopolitics Quarterly, Vol. 3, No. 1, pp. 97-127.
    6. Gomory, Ralph and William J. Baumol (2009), “Globalization: Country and Company Interests in Conflict”, Journal of Policy Modeling, No. 31, pp. 540-555.
    7. Holtom, Paul (2010), “Arms Transfers to Europe and Central Asia”, Available at: http://books.sipri.org/files/misc/SIPRIBP1002.pdf, (Accessed on: 15/4/2015).
    8. IMF (2010), “World Economic and Financial Surveys; World Economic Outlook Database”, Available at:  https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/02/weodata/index.aspx, (Accessed on: 11/2/2017).
    9. SIPRI (2014), “The SIPRI Arms Transfers Database”, Available at: http://www.sipri.org/databases/armstransfers, (Accessed on: 12/7/2015).
    10. The Global R&D Funding Forecast (2015), “R&D in the Rest of the World”, Available at: http://www.rdmag.com/articles/2013/12/r-d-rest-world, (Accessed on: 2/4/2013).
    11. The World Bank (2015), “Gross Domestic Product 2014 - World Data Bank”, Available at: databank.worldbank.org/data/download/GDP.pdf, (Accessed on: 1/4/2015).
    12. The World Bank (2016), “Exports of Goods and Services (% of GDP)”, Available at: https://data.worldbank.org/indicator/NE.EXP.GNFS.ZS, (Accessed on: 1/5/2017).
    13. The World Trade Organization (2015), “Quarterly World Merchandise Trade by Region and Selected Economies”, Available at: https://www.wto.org/english/res_e/statis_e/short_term_stats_e.htm, (Accessed on: 14/5/2015).
    14. UNCTAD Stat (2015), “Country Profile”, Available at: http://unctadstat.unctad.org/CountryProfile/home/Indexen.html, (Accessed on: 14/4/2015).
    15. Weir, Fred (2012), “Why Russia is Willing to Sell Arms to Syria”, Christian Science Monitor, Available at: http://www.csmonitor.com/World/Europe/2012/0119/Why-Russia-is-willing-to-sell-arms-to-Syria, (Accessed on: 12/4/2015).
مطالعات اوراسیای مرکزی
دوره 10، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1396
صفحه 255-270

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار