2دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
3دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
چکیده
موضوع مدیریت بهینۀ دریای خزر، برای گسترش منابع با هدف پایداری و بهره‌وری صلح‌آمیز و مشارکتی و نیز کاهش تنش‌های سیاسی و ایجاد امنیت پایدار با توجه به تعارضات موجود، مهم‌ترین مسئلۀ پیش‌رو در این حوزه است. مسئله این است که با توجه به شرایط کنونی دریای خزر برای ایجاد همگرایی و تفاهم بین کشورهای ساحلی در مورد ادارۀ اصولی دریاچه، راهبردهایی برای مدیریت دریای خزر می‌توانند مناسب باشند. بنابراین با هدف ارائۀ یک رویکرد تصمیم‌گیری با چندمعیار در این زمینه با بررسی ادبیات و یافته‌های پژوهش و با نظر پژوهشگران در حوزۀ مورد مطالعه با روش اس‌دبلیو‌‌اُ‌تی، 8 نقطۀ قوت، 4 نقطۀ ضعف، 5 فرصت و 5 تهدید شناسایی و همچنین 10 راهبرد مناسب و کاربردی ارائه شد و سرانجام این راهبردها با استفاده از روش ای‌ان‌پی و با شرایط قطعیت‌نداشتن به‌صورت فازی رتبه‌بندی شدند. روش این نوشتار، ترکیبی (توصیفی- تحلیلی و پیمایشی) و روش حل مسائل از نوع تصمیم‌گیری چندمعیاره است. نتیجه‌های به‌دست‌آمده از پرسش‌نامۀ مقایسه‌های زوجی نشان می‌دهد که راهبرد «بهکارگیری رویکرد مدیریت سیستمی و اشتراکی منابع دریا از سوی همۀ دولت‌های ساحلی و تمرکز بر رهیافت چندجانبهگرایی به ترتیب در رتبۀ اول و دوم و سایر راهبردها در رتبه‌‌‌های بعدی قرار گرفتند.
1Professor of Political Geography, University of Tehran, Iran
2PhD Student in Geopolitics, Islamic Azad University, Science and Research, Tehran Branch, Iran
3PhD Student in Geopolitics, Islamic Azad University, Science and Research, Tehran Branch, Iran
چکیده [English]
Optimal management of Caspian Sea to reach sustainability and a cooperative peaceful use of resources is one of the most important issues in the region. This can help reduce political tensions and create a long-lasting security in considering the conflicts. The solution will be management strategies of Caspian Sea with its present status quo to reach cooperation between coastal states. To offer a multi-criteria decision method by reviewing the literature and research findings, we used SWOT method by consulting with experts and identified 8 strengths, 4 weaknesses, 5 opportunities, and 5 threats. The 10 best strategies were developed were by ANP method and uncertainty conditions. They were ranked by fuzzy. The approach applied in this research is a combination of cross-sectional and survey methods. The comparison of the questionnaire reveals that the suitable strategy is “systematic and shared resources management by the coastal states” and the second one is “focus on multilateralism”.
9. دهقان، فتحاله (1384)، دریایخزروامنیتملی، تهران: مؤسسه فرهنگی هنری بشیر علم و ادب.
10. ربیعی، حسین و مهتاب نورمحمدی (1391)، «چندجانبهگرایی، راهی برای چیرگی بر دشواری‌های حل و فصل مسائل مرزی دریای خزر»، مجموعهمقالاتپنجمینکنگرهانجمنژئوپلیتیکایران، 3 و 4 خرداد، صص. 668-648.
12. صحت، سعید و عیسی پریزادی (1388)، «بهکارگیری تکنیک فرآیند تحلیل شبکهای در تحلیل نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید (مطالعه موردی: شرکت سهامی بیمه ایران)»، مدیریتصنعتی، دوره 1، شماره 2، صص. 110-1.
13. طوافزاده، نسیم و منصوره موسیزاده (1388)، «مدیریت دریای خزر و آموزش به حاشیهنشینان براساس کنوانسیون چهارچوبی دریای خزر (تهران)»، مجموعهمقالاتیازدهمینهمایشصنایعدریایی، جزیره کیش، صص. 6-1.
14. قادری دهکردی، مهرداد (۱۳۹۴)، «آلودگی نفتی دریای خزر و اثرات سوء زیست‌محیطی آن»، چهارمین همایش پژوهشهای نوین در علوم و فناوری، به‌صورت الکترونیکی، شرکت علم محوران آسمان، http://www.civilica.com/Paper-EMAA04-EMAA04_023.html، (تاریخ دسترسی: 27/9/1395).
15. فرد آر، دیوید (1380)، مدیریتاستراتژیک، ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، چاپ دوم، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
16. گلکار، کورش (1384)، «مناسبسازی تکنیک تحلیلی سوآت (SWOT) برای کاربرد در طراحی شهری»، صفه، سال 15، شماره 14، صص. 65-44.
17. مجتهدزاده، پیروز (1381)، «در خزر چه میگذرد و چه باید کرد»، اطلاعاتسیاسی–اقتصادی،شمارههای 186-185، صص. 47-28.
18. محمدی، حمیدرضا (1383)، «چالشهای ژئوپلیتیکی ایران در محیط پیرامونی دریای خزر»، مجموعهمقالاتنخستینکنگرهانجمنژئوپلیتیکایران، صص. 194-183.
Atamuradov, Kh.I. (1998), Caspian Ecological Program National Report, Ashgabat: Ministry of the Use of Natural Resources and the Environmental Protection of Turkmenistan.
Blank, Stephen (1995), “Energy Economic and Security in Central Asia: Russia and its Rivals”, Central Asia Survey, Vol. 14, No. 3, pp. 373-406.
Delen, Dursun and Others (2012), “Development of a Fuzzy ANP based SWOT analysis for the Airline Industry in Turkey”, Expert Systems with Applications, No. 39, pp. 14-24, Available at: http://www.irantahgig.ir/wp-content/uploads/40095.pdf, (Accessed on: 17/12/2016).
Forsythe, Roesmarie (1996), The Politics of Oil in the Caucasus and Central Asia, London: The International Institute for Strategic Studies.
Kalyuzhnova, Yelena (2008), Economics of the Caspian Oil and Gas Wealth, United Kingdom: Palgrave Macmillan.
Mayer, Karl E. and Shareen Blair Brysac (1999), Tournament of Shadows: the Great Game and Ran for Empire in Central Asia, Washington: Corneial and Micheal Bessie.
Sciolino, Elaine (1994), Political Geography, England: Longman, Scientific and Technical.
Yuksel, I. and M. Dagdeviren (2007), “Using the Analytic Network Process (ANP) in a SWOT Analysis – A Case Study for a Textile Firm”, Information Sciences, Vol. 177, No. 16, pp. 3364–3382.
ابتدای صفحه