ارمنستان در سال 1991 و با فروپاشی اتحاد شوروی استقلال خود را به‌دست آورد. از سال 1993 تاکنون مرزهایش با ترکیه بسته بوده و جو بی‌اعتمادی میان دو کشور همچنان قوی است. به استثنای سال 2009 و در جریان امضای پیمان‌ها، تاکنون تلاشی از سوی آن‌ها در بازگشایی مرزها و عادی‌سازی روابط صورت نگرفته است. هرچند نارضایتی‌هایی از سوی ارامنه در سازمان‌ها و مجامع غربی به‌دلیل بسته‌شدن مرزها از سوی ترکیه وجود داشته است. باتوجه به اهمیت این موضوع، این نوشتار درپی پاسخگویی به این پرسش اساسی است که سرمنشأ واگرایی موجود در روابط ارمنستان و ترکیه کجا است؟ در پاسخ به آن، این فرضیه مطرح شده است که مناقشة قرهباغ را می‌توان عامل اصلی قطع روابط دو کشور همسایه دانست و در کنار آن می‌توان به ادعاهای ارضی ارامنه و مسئلة نسل‌کشی اشاره کرد. این نوشتار ضمن بررسی اشغال قرهباغ و تأثیر آن بر روابط ارمنستان و ترکیه به نقش ارامنة خارج از ارمنستان و مسئلة ادعاهای ارامنه در قطع روابط دو کشور پرداخته است. از یک‌سو، ارامنه در رابطه با ترکیه، ادعاهای ارضی دارند و از سوی دیگر مدعی هستند که مورد نسل‌کشی واقع شده‌اند. مسئله‌ای که ترکیه آن را رد می‌کند. در بخش پایانی نوشتار، به تلاش نافرجام دو کشور در عادی‌سازی روابط و امضای پیمان‌ها اشاره شده است. این نوشتار نشان می‌دهد که با توجه به مسائل موجود در شرایط کنونی، امکان عادی‌سازی رابطه بین دو کشور وجود ندارد.
The Fields of Divergence in Relations between Turkey and Armenia
نویسندگان [English]
Mohammad Ali Basiri1؛ Mostafa Kheiri2
1Associate Professor of International Relations, University of Isfahan
2PhD Student in International Relations, University of Isfahan
چکیده [English]
With the collapse of the Soviet Union, the Armenian Republic gained its independence in 1991 and Turkey was one of the first countries that recognized Armenian independence after the collapse of the USSR. Since 1993, the Armenian borders with Turkey had been closed and the atmosphere of mistrust between the two countries remained strong. Only in 2009 the two countries tried to open their borders. Some Armenians have criticized the Turkish government for the closure of borders in some Western organizations and associations. Bearing in mind the importance of this issue, this study aims to answer this central question: What are the reasons for divergence in relations between Turkey and Armenia? The research hypothesis is that the tension between Azerbaijan and Armenia over Karabakh region is the main reason of divergence. Territorial claims of Armenians and the genocide issue can be the other obstacles in the normalization of relations between the two neighboring countries. This article reviews the occupation of Nagorno Karabakh impact on the relations between Armenia and Turkey. Then the role of Armenians outside of Armenia and the Armenian claims issue in bilateral relations have been discussed. At the end of the article, attempts for the normalization of relations between the two countries and signing of protocols are the objects of deliberation. This paper shows that in the current situation, there is no possibility of normalization of relations between the two countries.
کلیدواژه‌ها [English]
Armenia, Diaspora, Genocide, Karabakh, Turkey
مراجع
الف) فارسی
1. بنیهاشمی، میرقاسم (1388)، «چشمانداز توازن قدرت در قفقاز در پرتو تحول در روابط ترکیه – ارمنستان»، مطالعات راهبردی، دورۀ 12،شمارۀ 46، صص 144-115.
2. ثقفی عامری، ناصر و سعید تقیزاده (1378)، «سیاست خطوط لوله»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دورۀ 2،شمارۀ 27، صص 42-25.
3. دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1389)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت.
4. رشنو، نبیالله (1392)، «رویکردها و علایق ژئوپلیتیک در تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا»، ژئوپلیتیک، سال 9، شمارۀ 1، صص 165-127.
4. قربانینژاد، ریباز و دیگران (1393)، «بررسی مفهوم منازعه در نظریههای روابط بینالملل و ژئوپلیتیک»، راهبرد، سال 23، شمارۀ 7، صص 291-265.
5. کولایی، الهه و مهناز گودرزی (1394)، «تأثیر تحولات روابط ارمنستان و ترکیه بر روابط ارمنستان با ایران»، ژئوپلیتیک، سال 11، شمارۀ 1، صص 70-38.
6. متقی دستنایی، افشین (1394)، «تحلیل ژئوپلیتیکی موانع شکلگیری همگرایی در منطقۀ آسیای مرکزی و قفقاز»، مطالعات اوراسیای مرکزی،دورۀ 8، شمارۀ 1، صص 84-63.
7. مجتهدزاده، پیروز (1381)، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران: سمت.
8. مفیدی احمدی، حسین و مهدی ذاکریان (1394)، «اروپایی‌شدن و تغییر گفتمان امنیتی در ترکیه (مطالعه موردی: عادی‌سازی روابط ترکیه و ارمنستان)»، مطالعاتاوراسیایمرکزی، دورۀ 8، شمارۀ 1، صص 126-107.
9. ناهیل، نیو و عمر تاسپینار (1385)، «روسیه و ترکیه در قفقاز»، ترجمۀ اسماعیل شفیعی، مطالعاتآسیای مرکزی و قفقاز، سال 14، شمارۀ 54، صص 185-167.
10. ولیزاده، اکبر و شیوا علیزاده (1394)، «دیاسپورای ارمنی: فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی ایران»، سیاست، دورۀ 45، شمارۀ 4، صص 1094-1075.
11. ولیقلیزاده، علی (1389)، «بررسی تأثیر عادی‌سازی روابط ترکیه و ارمنستان بر روابط آذربایجان با ترکیه»، مطالعات آسیایمرکزیو قفقاز، دورۀ 16،شمارۀ 71، صص 106-79.
13. ولیقلیزاده، علی و کاظم ذوقی بارانی (1390)، «تبیین پیامدهای ژئوپلیتیکی عادی‌سازی روابط ترکیه و ارمنستان»، آفاق امنیت، سال 4، شمارۀ 11، صص 129-103.
Aras, Bulent and Fatih Ozbay (2008), “Turkish-Armenian Relation: Will Football Diplomacy Work?”, SETA Policy Brief, No. 24, pp. 1-7.
Baguirov, Adil (2005), “Political and Economic Dilemma over Turkey’s Border and Embargo of Armenia, Implications vis-à-vis Azerbaijan”, The Journal of Turkish Weekly, Vol. 8, No. 21, pp. 65-87.
Cafersoy, Nazim (2001), Elçibey Dönemi Azerbaycan Dış Politikası, Ankara: Asam Yay.
Cornis-Pope, Marcel and John Neubauer (2004), History of the Literary Cultures of East Central Europe, Amsterdam: John Benjamin Publishing Company.
Çuhadar, E. and B. G. Punsmann (2012), Reflecting on the two Decades of Bridging the Divide: Taking Stock of Turkish-Armenian Civil Society Activities, Ankara: Tepav.
Mikhelidze, Nona (2010), “The Azerbaijan-Russia-Turkey Energy Triangle and its Impact on the Future of Nagorno-Karabakh”, Available at: http://www.iai.it/sites/default/files/iai1018.pdf, (Accessed on: 5/10/2014).
Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Armenia (1999), “Genocide”, Available at: http://www.mfa.am/en/what-is-genocide/, (Accessed on: 5/10/2014).
Najarian, Christina (2013), “Thinking Aloud: the 2015 Centennial of the Armenian Genocide”, Policy Forum Armenia, 13 September, Available at: https://www.google.com/?gws_rd=ssl#q=Najarian%2C++Christina++(2013)%2C+%22Thinking++Aloud:++The++2015++Centennial++of++the+Armenian+Genocide%22%2C+Policy+Forum+Armenia%2C+(13+September)%2C, (Accessed on: 05/10/2014).
Osipova, Jelena and Fevsi Bilgin (2013), “Revising the Armenian-Turkish Reconciliation”, Rethink Institute, 8 January, Available at: http://www.rethinkinstitute.org/files/Armenian%20Turkish%20Reconciliation.pdf, (Accessed on: 04/11/2014).
Ozbay, Fatih (2011), “Turkey-Armenia Relations”, Wise Men Center for Strategic Studies, Report No. 25, pp. 149-166.
Palandjian, T. (2010), “Interest-Based Analysis of the Protocol-Related Armenia-Diaspora Rift”, Institute for Conflict Analysis and Resolution, Washington, D.C.: George Mason University, pp. 1-12.
Phillips, D. L. (2012), Diplomatic History: the Turkey-Armenia Protocols, New York: Columbia University.
Pope, Hugh (2005), Sons of the Conquerors: the Rise of the Turkic World, New York: Overlook Press.
Suny, Ronald Grigor (2009), “Truth in Telling: Reconciling Realities in the Genocide of the Ottoman Armenians”, American Historical Review, Vol. 114, No. 4, pp. 930-946.
The Government of the Republic of Armenia (1990), “Armenian Declaration of Independence”, Available at: http://www.gov.am/en/independence/, (Accessed on: 9/11/2015).
Vidlickova, Alica (2012), “Turkish-Armenian Relations and the Issue of the Recognition of the Claims of the Armenian Genocide”, Turkish Journal of International Relations, Vol. 11, No. 1, pp. 82-98.
Welt, Cory (2013), “Turkish-Armenian Normalization and the Karabakh Conflict”, Perception, Vol. 18, No. 1, pp. 207-221.
ابتدای صفحه