ارزیابی همگرایی اقتصادی منطقه‌ای حوزۀ دریای خزر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد اقتصاد بین‌الملل، دانشگاه مازندران

2 دانشجوی دکتری اقتصاد بین‌الملل، دانشگاه مازندران

چکیده

همگرایی اقتصادی منطقه‌ای ضمن اینکه حرکت به‌سمت جهانی‌شدن تلقی می‌شود، منافع شایان توجهی برای کشورهای واقع در منطقه به همراه دارد. هدف اصلی این نوشتار، ارزیابی کارآمدی و موفقیت همگرایی اقتصادی منطقه‌ای بین کشورهای حوزة دریای خزر است. برای این هدف، دو معیار اصلی «همگنی ‌و نزدیکی شاخص‌های مهم اقتصادی با استفاده از شاخص همگرایی ای‌سی‌آی» و «درجۀ همگرایی متغیرهای اقتصاد بین‌الملل با استفاده از شاخص شدت تجاری تی‌آی‌آی» برای کشورهای حوزۀ دریای خزر در سال‌های 2013-2003 مورد سنجش و ارزیابی قرارگرفته است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که با همگرایی اقتصادی، دامنۀ درآمد سرانه برای برخی کشورها کاهش و برای برخی دیگر روبه افزایش می‌گذارد. همچنین نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که در دورة زمانی مورد نظر، افزایش سهم تجارت فرامنطقه‌ای از کل تجارت این کشورها سبب کاهش شدت تجارت درون منطقه‌ای شده است. میزان صادرات درون منطقه‌ای ایران نیز وضعیت مشابهی دارد. تحلیل قوت ‌و فرصت‌ها و نیز ضعف، تهدید و چالش‌ها حاکی از این موضوع است که توسعه‌نیافتن تجارت درون‌منطقه‌ای ناشی از ساختار تجارت خارجی (واردات و صادرات) کشورهای حوزة دریای خزر است و به همین دلیل، امکان توسعة تجارت درون منطقه‌ای و همگرایی اقتصادی درحال حاضر ضعیف به‌نظر می‌رسد. همچنین امید می‌رود که با تحول و ارتقای ساختار اقتصادی و تجارت خارجی کشورهای حوزة خزر، امکان بهره‌گیری از منافع همگرایی اقتصادی فراهم شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Evaluation of Regional Economic Integration of Caspian Sea Region

نویسندگان [English]

  • Saeed Rasekhi 1
  • Mirabdollah Hosseini 2
1 Professor of International Economics, University of Mazandaran
2 PhD Student of International Economics, University of Mazandaran
چکیده [English]

Regional Economic integration accrues considerable benefits to its members, as well as being considered a movement toward globalization. The main purpose of the present paper is to evaluate the efficiency and success of regional economic integration for Caspian Sea region Countries. For this, two major criteria, convergence or proximity of countries (Economic Convergence Index: ECI) and the trade-economic integration degree (Trade Intensity Index: TII)), have been measured and assessed for the Caspian region during time period 2000-2013. The results obtained from this paper indicate that per capita income gap is increased for some countries and decreased for others due to the economic integration. Also, an increase in the trans-regional trade share of the countries has decreased the region’s trade intensity. There is a similar situation for Iran. Strengths, weaknesses, opportunities and threats analysis shows that lack of intra-regional trade development is due to the export-import (Trade) structure of the Caspian Sea region, and thus, the regional economic integration seems impossible at the moment, but the exploitation of the economic integration benefits is expected with enhancement in the trade-economic structure of the region countries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Caspian Sea Region
  • Economic Homogeneity
  • Iran
  • Regional Economic Integration
  • Trade Intensity

مراجع

  1. الف) فارسی

    1.    احمدی­پور، زهرا، زهرا حسینی سادات محله و محمدرضا میرزایی (1393)، «بررسی عوامل منازعه و همکاری در منطقۀ ژئوپلیتیکی خزر (پتانسیل‌های همگرایی و واگرایی)»، مطالعات اوراسیای مرکزی، دورۀ 7، شمارۀ 1، صص 20-1.

     

    ب) انگلیسی

    1. Bhagwati, Jagdish (1996),“The Theory of Preferential Trade Agreement: Historical Evolution and Current Trends”, The American Economic Review, Vol. 86, No. 2, pp. 82-87.
    2. Hoekman, Bernard and Maurice Schiff (2002), “Benefiting from Regional Integration”, in: Bernard Hoekman and Others (2002), Development, Trade and the WTO, Washington D.C.: The World Bank, pp. 550-555.
    3. Hosseini, Mir Abdollah and Vahid Bozorgi (2002),“Iran’s Regional Trade Partners and the Feasibility of Establishing an Integrative Economic Core”, Iranian Journal of Trade Studies (ISTJ) Quarterly, Vol. 6, No. 23, pp. 1-36.
    4. Hosseini, Mir Abdollah (2007), “A Study of the International Macroeconomy of ECO Member Countries in the Context of Integration”, Knowledge and Development, No. 20, pp. 11-42.
    5. International Monetary Fund (IMF) (1998-2013), Direction of Trade Statistics Yearbook, Washington: IMF Publications.
    6. Krugman, Paul (1996), Development, Geography and Economic Theory, Cambridge, MA: The MIT Press.
    7. Sheila, Page (2000), Regionalism among Developing Countries, London: Overseas Development Institute and Macmillan Press LTD.
    8. Union Nation Conference Trade and Development (UNCTAD) (1995-2015), Handbook of International Trade and Development Statistics 1994-2014, New York: UN Publications, Available at: www. unctad.org, (Accessed on: 4/6/2016).
    9. Union Nation Conference Trade and Development (UNCTAD) (2005-2015), World Investment Report, FDI/TNC database, Available at:  www.unctad.org/fdistatistics, (Accessed on: 4/6/2016).
    10. Viner, Jacob (1950), The Customs Union Issue, New York: Carnegie Endowment for International Peace.
    11. World Bank (2000), Trade Blocs: A World Bank Policy Research Report, New York: Oxford University Press.
مطالعات اوراسیای مرکزی
دوره 10، شماره 1
بهار و تابستان
فروردین 1396
صفحه 67-83

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار