مسئولیت بین‌المللی کیفری برای جنایت‌های ارتکابی در خوجالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار حقوق، دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری تخصصی حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

چکیده

رویدادهای قره‌باغ در سال 1988 همراه با تلاش‌های مستمر ارمنستان برای ساختن یک حکومت، به تخریب شهرها، روستاها و قتل و آوارگی صدها نفر از آذربایجانی‌ها از سرزمین مادری خود منجر شد. در 25 و 26 فوریۀ 1992 به‌دنبال بمباران توپخانۀ خوجالی، این شهر به‌دست نیروهای ارمنی تسخیر شد و ارمنستان در قره‌باغ یک عملیات جنگی آغاز کرد. پرسش اصلی این است که با توجه به حقایق ثبت‌شده، نابودی عمدی کسانی که در سال 1992 در شهر خوجالی زندگی می‌کنند، آیا به‌دلیل ملیت و قومیت‌شان انجام گرفت؟ و آیا می‌توان بنابر قوانین بین‌المللی، این رویداد را یک نسل‌کشی نامید؟ اگر چنین باشد، آیا دادگاهی برای محاکمۀ مرتکبان این جنایت صلاحیت دارد؟ و نیز مسئولیت دولت مهاجم در این مورد چگونه خواهد بود؟ این قتل‌عام از جمله جنایت‌های بین‌المللی است که تاکنون دادگاهی برای رسیدگی به آن تشکیل نشده است. در این نوشتار تلاش شده است که رویداد خوجالی از منظر حقوق بین‌المللی کیفری به‌عنوان یکی از جنایت‌های بین‌المللی که سازمان‌های مختلف بین‌المللی و کشورهای متعددی آن را محکوم کرده‌اند، بررسی شود تا ابعاد قانونی و حقوقی این رویداد روشن شود. بدین ترتیب، پس از شرح رویدادها و واکنش کشورها و سازمان‌ها به آن، توصیف حقوقی این رویداد به‌مثابۀ جرمی بین‌المللی با توجه به اسناد و قوانین بین‌المللی صورت می‌گیرد تا مجازات‌های قابل اجرا و مسئولیت بین‌المللی دولت ارمنستان مشخص شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

International Criminal Responsibility for the Crimes Commited in Khojaly

نویسندگان [English]

  • Hossein Fakhr 1
  • Salar Sadeghi 2
1 Associate Professor of Law, University of Tabriz
2 PhD Student in Criminal Law and Criminology, Azad university of Tabriz
چکیده [English]

Karabakh Events in 1988 led to the destruction of towns and villages and killing and displacing hundreds of Azerbaijanis from their native land. On 25 and 26 February 1992, following artillery bombardment of Khojaly, the town was captured by Armenian forces and Armenia launched a military operation in Karabakh. The main question is that, whether, according to the records, the deliberate destruction of those who were in Khojaly city, was done because of their nationality and ethnicity? Also, if according to international law, can we term this incident as “genocide”? If so, whether a court has jurisdiction to prosecute the perpetrators of this crime? Furthermore what will be the responsibility of the state of Armenia on this issue? This massacre is one of the international crimes for which no international criminal court has been formed to investigation about until now. This paper examines the Khojaly event from the perspective of international criminal law as an international crime, condemned by various international organizations and countries and it endeavors to examine the legal aspects of this event. Thus, after describing the events and the reaction of countries and organizations to it, legal characteristics of that as an international crime according to international documents and laws to specify the applicable punishments and international responsibility of Armenia government.

کلیدواژه‌ها [English]

  • International Crime
  • International Criminal Law
  • International Responsibility
  • Karabakh
  • Khojaly

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. اردبیلی، محمدعلی، محمدجعفر حبیب­زاده و حسین فخر(1385)، «نسل­کشی و ضرورت جرم­انگاری آن در حقوق ایران»، مدرس علوم انسانی، دورۀ 10، شمارۀ 3، صص 25-1.
    2. جوانمردی صاحب، مرتضی (1384)، «نسل­زدایی، ساختار عناصر جرم»، مجلۀ دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شمارۀ 68، صص 48-1.
      1. دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت­الله خامنه­ای (1372)، «سخنرانی رهبر انقلاب در اجتماع عظیم مردم تبریز»، 5 مرداد، http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=10527، (تاریخ دسترسی: 15/5/1394).
      2. زهرانی، مصطفی و تیمور فرجی لوحه­سرا (1392)، «منابع بین­المللی تداوم بحران قره­باغ»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دورۀ 19 شمارۀ 83، صص 134-107.
      3. سلیمان­اف، ائلخان (1388)، نسل­کشی خوجالی یک میلیون امضا یک درخواست، ترجمۀ سعید باقری، تبریز: نگار اندیشه.
      4. شبث، ویلیام (1384)، مقدمه­ای بر دیوان بین­المللی کیفری، ترجمۀ سیدباقر میرعباسی و حمید الهوئی نظری، تهران: جنگل.
      5. عاکف، نقی (1392)، تاریخ مختصر جنگ قره­باغ، ترجمۀ محمدعلی پرغو و غفار عبداللهی متنق، تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
      6. کرایر، رابرت و دیگران (1393)، درآمدی بر حقوق و آیین دادرسی بین­المللی کیفری، ترجمۀ حسین فخر و داود کوهی، تهران: مجد.
      7. کرمی، جهانگیر (87-1386)، «ایران و اوراسیای مرکزی: آَشفتگی نقش و عملکرد»، مطالعات اوراسیای مرکزی، دورۀ 1،  شمارۀ 1، صص 90-71.

    10. معین آبادی بیدگلی، حسین و صیاد صدری علی بابالو (1394)، «عملکرد سازمان امنیت و همکاری اروپا در مناقشۀ قره­باغ بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان»،مطالعاتاوراسیای مرکزی، دورۀ 8، شمارة 1، صص 106-85..

    11. میرمحمدصادقی، حسین (1388)، دادگاه بین­المللی کیفری، تهران: دادگستر.

    12. میرمحمد صادقی، حسین (1393)، حقوق جزای بین­الملل، تهران: میزان.

     

    ب) انگلیسی

    1. Ambos, Kai (2009), “What does ‘Intent to Destroy’ in Genocide Mean”, International Review of the Red Cross, Vol. 91, No. 876, pp. 833-858.
    2. Atun, Ata (2011), “The Legal Aspects of Khojali Issue”, International Journal of Academic Research, Vol. 3, No. 4, pp. 262-268.
    3. Azerbaijan: Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh (1994), New York: Human Rights Watch.
    4. Baguirov, Adil (2008), “Nagorno-Karabakh: Basis and Reality of Soviet-era, Legal and Economic Claims used to Justify the Armenia-Azerbaijan War”, Caucasian Review of International Affairs, Vol. 2 No. 1, pp. 11-24.
    5. De Waal, Thomas (2004), Black Garden: Armenia and Azerbaijan through Peace and War, New York: NYU Press.
    6. Goldsmith, Katherine (2010), “The Issue of Intent in the Genocide Convention and Its Effect on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide: toward a Knowledge-Based Approach”, Genocide Studies and Prevention: An International Journal, Vol. 5, No. 3, pp. 239-257.
    7. GUAM - Organization for Democracy and Economic Development (2015),“Statement by the Ombudsman of the Republic of Azerbaijan Suleymanova on 23rd Anniversary of the Khojaly Massacre”, Available at: http://guam-organization.org/node/1694, (Accessed on: 22/11/2017).
    8. Hakobyan, Tatul (2010), “Khojaly: The Moment of Truth”, Armenian Cause Foundation Reprints No. 2, Available at: http://www.arfd.am/library/docs/N2-final.pdf, (Accessed on: 22/11/2017).
      1. ICRC (2015), “Rule 150. A State Responsible for Violations of International Humanitarian Law is Required to Make Full Reparation for the Loss or Injury Caused”, Available at: https://www.icrc.org/customaryihl/eng/docs/v1_cha_chapter42_rule15, (Accessed on: 10/6/2016).
      2. Malkonian, Markar (2005), My Brother’s Road: an American’s Fateful Journey to Armenia, London and New York: I. B. Tauris.
      3. Murray, Alexander R. J. (2011), “Does International Criminal Law Still Require a ‘Crime of Crimes’? a Comparative Review of Genocide and Crimes against Humanity”, Goettingen Journal of International Law, Vol. 3, No. 2, pp. 589-615.
      4. Musayev, Tofig F. (2009), “International Legal Responsibility for the Crime of Genocide in Khojaly”, LAW, Vol. 37, No. 1, Available at: http://irs-az.com/new/pdf/090628163317.pdf, (Accessed on: 22/11/2017).
      5. Muslum, Sariyya (2007), “Khojaly is not Dead”, Cashoglu Publishing House, Available at: http://elibrary.bsu.az/books_460/N_234.pdf, (Accessed on: 22/11/2017).
      6. Mustafayeva, Najiba )2015), “The International Criminal Responsibility of The Perpetrators of the Khojaly Genocide”, Research Institute for European and American Studies, Available at: http://www.rieas.gr/researchareas/2014-07-30-08-58-27/eurasian-studies/2372-the-international-criminal-responsibility-of-the-perpetrators-of-the-khojaly-genocide, (Accessed on: 22/11/2017).
        1. Organisation of Islamic Cooperation(2016), “Resolution on OIC Youth Strategy”, Available at: https://www.oic-oci.org/subweb/icmys/3/en/docs/3icysm_res_strat_en.pdf, (Accessed on: 22/11/2017).
        2. Parliamentary Assembly (2006), “The Armenian Policy of Ethnic Cleansing against Azerbaijanis”, Doc. No. 10990,June 27, Available at: http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=11283&lang=en, (Accessed on: 12/7/2015).
      7. Rachel, Denber (1992), Bloodshed in the Caucasus: Escalation of the Armed Conflict in Nagorno Karabakh, New York: Helsinki Watch, a Division of Human Rights Watch.
      8. Schabas, William A. (2009), Genocide in International Law, the Crime of Crimes, Cambridge University Press.
        1. United Nations Security Council (1993), “Resolutions No. 822, 853, 874, 884”, Available at: http://www.un.org/Docs/scres/1993/scres93.htm, (Accessed on: 22/11/2017).
مطالعات اوراسیای مرکزی
دوره 10، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1396
صفحه 325-340

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار