سیاست خارجی توسعه‌گرای ترکیه در دورۀ حزب عدالت و توسعه: مورد قفقاز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری مطالعات منطقه‌ای، دانشگاه تهران

چکیده

 منطقۀ قفقاز از زمان فروپاشی اتحاد شوروی تاکنون برای ترکیه اهمیت زیادی داشته است. منابع طبیعی سرشار منطقه، موقعیت جغرافیایی مهم آن در چهارراه مناطق غنی از نفت و گاز جهان، بی‌ثباتی سیاسی و تهدیدهای امنیتی دائمی، شماری از دلایل جایگاه حساس قفقاز هستند. از سوی دیگر، دگرگونی‌های اساسی و ساختاری در داخل ترکیه با نقش‌آفرینی دولت به تقویت بنیان‌های تولیدی و صنعتی انجامیده و نتیجة توسعۀ اقتصادی در سیاست خارجی این کشور بازتاب یافته است. هرچند، عوامل گوناگونی سیاست خارجی ترکیه را شکل داده‌اند، اما با به‌قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه از سال 2002، با توجه به گرایش‌های اسلامی آن، باید پرسید که چه عواملی در سیاست خارجی ترکیه تعیین‌کننده هستند؟ در پاسخ به این پرسش، این نوشتار نشان می‌دهد که با وجود گرایش‌های اسلام‌گرایانۀ حزب، هدف‌ها و ملاحظات توسعه‌ای همچنان اولویت نخست سیاست خارجی ترکیه هستند و سیاست خارجی این کشور در منطقۀ قفقاز که منابع انرژی و بازار گسترده‌ای برای صنایع رو به رشد ترکیه و کسب و کارهای کوچک و متوسط منطقۀ آناتولی و نیز اهمیت زیادی در کریدور انتقال انرژی از شرق به غرب دارد، توسعه‌گرایانه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Turkey’s Developmental Foreign Policy during the AKP Period: The Caucasian Case

نویسندگان [English]

  • Ahmad Movassaghi 1
  • Shiva Alizadeh 2
1 Associate Professor, Political Science Deprtment, University of Tehran
2 PhD Student of Regional Studies, University of Tehran
چکیده [English]

Caucasus has been an important region for Turkey since the collapse of the Soviet Union. This importance emanates from the region’s own natural resources, its position at the crossroads of the oil and gas rich regions of the world and chronic political instability and security threats. Turkey as the key neighbour of the Caucasus has experienced state – led fundamental and structural changes which have culminated in strengthening productive and industrial foundations. Foreign policy has also been affected by the process of economic development. Although Turkish foreign policy has been shaped by different factors, AKP’s Islamic trends, leads us to investigate the main determinants of Turkish foreign policy since 2002. We have come to this conclusion: Despite AKP’s Islamic trends, developmental goals and concerns are still the first priority of Turkish foreign policy and Turkey’s attitude towards the Caucasus region, which is located along one of the most important energy transit corridors of the world and provides Turkey’s increasingly growing industries and Anatoli’s SMEs with vast energy resources and a relatively lucrative market.

کلیدواژه‌ها [English]

  • AKP
  • Strategic Depth
  • Developmental Foreign Policy
  • Caucasus
  • Turkey

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ترجمۀ احمد علیقلیان، افشین خاکباز و حسن چاوشیان، جلد سوم، تهران: طرح نو.
    2. 2.      موثقی ، سید احمد (1386 )، «توسعه و سیاست خارجی توسعه‌گرا »، صص. 215-181 در مجموعة مقالات کنفرانس ملی سیاست خارجی توسعه‌گرا  به کوشش مسعود موسوی شفایی، تهران : مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام .
    3. موثقی ، سید احمد (1387 )، اقتصاد سیاسی توسعه و توسعه نیافتگی، تهران : مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران .

     

    ب) انگلیسی

    1. Aras, Bulent, (2009), “Davutoglu’s Era in Turkish Foreign Policy”, http://www.setadc.org/policy-briefs  (Accessed on: 20/9/2012).
    2. The World Factbook, (2012), “Middle East: Armenia”, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/am.html (Accessed on: 15/11/2012).
    1. Bacik, Gokhan, (2006), ”Turkey and Pipeline Politics”, Turkish Studies, Vol. 7, No. 2, pp. 293-306.
    2. Baghramyan, Mher, (2006), ”Estimating the Change in Trade Flows Between Armenia and Turkey if the Border is Open: Case Study Based on Georgia-Turkey and Armenia-Iran Trade”, http://www.aiprg.net/Userfiles (Accessed on: 18/8/2012).
    3. Baysan, Tercan & Charles Blitzer, (1990), “Turkey’s Trade Liberalization in the 1980s and Prospects for its Sustainability”, pp. 9-37 in The Political Economy of Turkey: Debt Adjstment and Sustainability, Edited by Tosun Aricanli & Dani Rodrik, Hong Kong: McMillan Press.
    4. Chkhikvadze, Ivane, (2011), ”Zero Problems with Neighbours: the Case of Georgia”, Turkish Policy Quarterly,  Vol. 4, No. 56, pp. 1-9.
    5. De Waal, Thomas, (2010), ”Armenia and Turkey: Bridging the Gap”, http://www.carnegieendowment.org/pubs (Accessed on: 28/12/2011).
    6. Dikkaya, Mehmet & Deniz Ozyakisir, (2008), ”Developing Regional Cooperation among Turkey, Georgia and Azerbaijan: Importance of Regional Projects”, Perceptions, Vol. 13, No. 3, pp. 93-118.
    7. Efegil, Ertan, (2009), ”Rationality Question of Turkey’s Central Asia Policy”, http://www.bilgidergi.com (Accessed on: 18/8/2012).
    8. Eurasian Partnership Foundation, (2011), “Three-day Gyumri-Kars Economic Forum Launched ,“http://www.epfound.am/english/whats-new/announcements/three-day-gyumri-kars-economic-forum-launched-.html (Accessed on: 20/12/2011).
    9. Goksel, Nigar, (2011), ”Turkey’s Caucasus Policies in the Framework of Ankara’s New Foreign Policy”, Caucasus Analytical Digest, No. 30, http://www.isn.ethz.ch (Accessed on: 20/12/ 2012).
    10. Gordon, Philip H. & Omer Taspinar, (2008), Winning Turkey: How America, Europe and Turkey Can Revive a Fading Partnership?, Washington D.C: Brookings Institution Press.
    11. Gorgulu, Aybars, (2008), ”Turkey-Armenia Relations: A Vicious Circle”, http://www.tesev.org.tr (Accessed on: 21/10/2011).
    12. Gorgulu, Aybars & Onnik Krikorian, (2012), ”Turkey’s South Caucasus Agenda: The Role of State and Nonstate Actors”, http://www.tesev.org.tr (Accessed on: Dec. 2012).
    13. Goshgarian, Rachel, (2005), ”Breaking the Stalemate : Turkish-Armenian Relations in the 21st Century”, Turkish Policy,Vol. 4, No. 4, pp. 1-11.
    14. Gunter, Michael & Dirk Rochtus, (2010), ”Special Report: The Turkish-Armenian Rapprochement”, Middle East Critique,Vol. 19, No. 2, pp. 157-172.
    15. Jackson, Alexander, (2011), ”The Limits of Good Intentions: The Caucasus as a Test Case for Turkish Foreign Policy”, Turkish Policy Quarterly,Vol. 9, No. 4, pp. 81-92.
    16. Kardas, Saban, (2011), ”Turkish-Azerbaijani Energy Cooperation and Nabucco: Testing the Limits of the New Turkish Foreign Policy Rhetoric”, Turkish Studies, Vol. 12, No. 1, pp. 55-77.
    17. Kiniklioglu, Suat, (2006), ”Turkey and Russia: Partnership by Exclusion?”, Insight Turkey,Vol. 8, No. 2, pp. 1-17.
    18. Kirisci, Kemal & Neslihan Kaptanoglu, (2011), “The Politics of Trade and Turkish Foreign Policy”, Middle Eastern Studies, Vol. 47, No. 5, pp. 705-724.
    19. Marder, Max, (2010), ”Turkish Foreign Policy in the Caucasus: Energy, Cautious Assertiveness and Post-Imperialism”, Turkish Foreign Policy, http://sites.tufts.edu/irnews (Accessed on: 20/8/ 2012).
    20. Meral, Ziya & Jonathan Paris, (2010), “Decoding Turkish Foreign Policy Hyperactivity”, Washington Quarterly, Vol. 33, No. 4, pp. 75-86.
    21. Ministry of Economy of the Republic of Turkey, (2012), “Commonwealth of Independent States Regional Information”, http://www.economy.gov.tr/index.cfm?sayfa=countriesandregions&region=2  (Accessed on: 21/9/2012).
    22. Murinson, Alexander, (2008), “The Strategic Depth Doctrine of Turkish Foreign Policy”, Middle Eastern Studies, Vol. 42, No. 6, pp. 945-964.
    23. Nakano, Takeshi, (2004), ”Theorising Economic Nationalism”, Nation and Nationalism, Vol. 10, No. 3, pp. 211-229.
    24. Nas, Tevfik, (2008), Tracing the Economic Transformation of Turkey from the 1920s to EU accession, Leiden: Martinus Nijhoff Publishers.
    25. Oktem, Kerem, (2011), Angry Nation: Turkey since 1989, London: Zedbooks.
    26. Onis, Ziya & Suhnaz Yilmaz, (2009), “Between Europeanization and Euro-Asianism: Foreign Policy Activism in Turkey during the AKP Era”, Turkish Studies, Vol. 10, No. 1, pp. 7-24.
    27. Punsmann, Burcu, (2009a), ”Questioning the Embargo on Abkhazia: Turkey’s Role in Integrating into the Black Sea Region”, Turkish Policy Quarterly, Vol. 8, No. 4, pp. 77-88.
    28. Punsmann, Burcu, (2009b), ”The Caucasus Stability and Cooperation Platform: An Attempt to Foster Regional Accountability”, Policy Brief, No. 13, pp. 1-7, http://se1.isn.ch (Accessed on: 15/11/2011).
    29. Sozen, Ahmet, (2010), “A Paradigm Shift in Turkish Foreign Policy: Transition and Challenges”, Turkish Studies, Vol. 11, No. 1, pp. 103-123.
    30. Taymaz, Erol, (2009), ”Economic Cooperation for Stability in the Caucasus”, http://kafsam.org/dp/kafsam_dp0903.pdf  (Accessed on: 25/9/2012).
    1. Valiyev, Javid, (2010), ”Where is Azerbaijan Located in Strategic Depth?”, Azerbaijan Focus, http://sam.gov.az (Accessed on: 28/11/2011).
    2. Vallee, Shahin, (2011), “Turkey’s Economic and Financial Diplomacy”, Turkish Policy, Vol. 9, No. 4, pp. 63-72.
    3. Winrow, Gareth, (2009), ”Turkey, Russia and the Caucasus: Common and Diverging Interests”, www.chathamhouse.org/publications/papers/view/109168 (Accessed on: 28/12/2011).
    4. Winrow, Gareth, (2011), ”Turkey: An Emerging Energy Transit State and Possible Energy Hub”, The International Spectator, Vol. 46, No. 3, pp. 79-91.
    5. Yildiz, Taner, (2010), ”Turkey’s Energy Economy and Future Energy Vision”, Turkish Policy Quarterly, Vol. 9, No. 2, pp. 13-18.
مطالعات اوراسیای مرکزی
دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 2
پاییز و زمستان
مهر 1393
صفحه 375-393

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار