تحلیل روابط ایران و ارمنستان با استفاده از چارچوب نظری واقع‌گرایی تدافعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشکدۀ مطالعات جهان، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری مطالعات ایران، دانشگاه تربیت مدرس

3 کارشناس ارشد روابط بین الملل، دانشکده وزارت خارجه

چکیده

فروپاشی اتحاد شوروی سبب ایجاد کشورهای جدیدی در شمال ایران شد. جمهوری آذربایجان و ارمنستان از جملۀ این کشورها هستند. شایان توجه است که باوجود مشابهت‌های بیشتری که بین ایران و جمهوری آذربایجانِ شیعه وجود دارد؛ رابطۀ ایران با ارمنستانِ مسیحی گسترده­تر و بهتر است. پرسش اصلی این نوشتار، چرایی روابط برجستۀ و سطح بالاتر ایران و ارمنستان با وجود تفاوت‌های فرهنگی، دینی و زبانی در مقایسه با روابط ایران و جمهوری آذربایجان است؟ پاسخ این نوشتار به این پرسش این است: ‌ایران و ارمنستان براساس اشتراک منافع خود و نگرانی مشترک از تهدید جمهوری آذربایجان برای ایجاد موازنه در برابر آن، روابط خود را گسترش داده‌اند که نتیجۀ آن ایجاد روابطی با سطح بالاتر بین دو کشوری است که از تفاوت‌های بسیاری برخوردارند. نویسندگان برای فهم چرایی شکل‌گیری سطح بالای روابط بین ایران و ارمنستان از نظریۀ واقع‌گرایی تدافعی بهره برده­اند. بنابر این نظریه، دو کشور ایران و ارمنستان به‌دلیل تهدید مشترکی که از سوی جمهوری آذربایجان تصور می‌کنند به نزدیکی با یکدیگر روی آورده‌اند تا از این راه در مقابل جمهوری آذربایجان توازن برقرار سازند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of relations between Iran and Armenia in the framework of defensive realism

نویسندگان [English]

  • Bahram Amir Ahmadian 1
  • Habib Rezazadeh 2
  • Ahmad Jorfi 3
1 Assistant Professor, Faculty of Global Studies, University of Tehran, Iran
2 PhD Student in Iranian Studies, University of Tarbiat Modarres, Iran
3 MA in International Relations, School of International Relations (SIR), Ministry of Foreign Affairs, Iran
چکیده [English]

Iran and Armenia as the countries with great religious, language and cultural differences have close and extensive ties in various fields. To understand the reason of these close and extensive ties, in addition to common interest of the two countries from this relationship, it is necessary to notice an external factor that is republic of Azerbaijan and their common threat perception of them. In fact, Iran and Armenia think of republic of Azerbaijan as a threat to themselves. Perception of this common threat caused them to shape extensive political- economic relations. This is the main question of the study; why in spite of cultural, religious and language differences there are extension ties between the two countries of Iran and Armenia? To answer this question the authors use defensive realism theory. The authors believe that Iran and Armenia based on a common understanding of the interest and concern of the common threat from republic of Azerbaijan extend their ties to create a balance of power against it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Armenia
  • common threat
  • defensive realism
  • Iran
  • Republic of Azerbaijan

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. احمدی، حسین (1391)، ضرورت برخورد عقلایی و توجه به اهرم فشار در روابط ایران با جمهوری آذربایجان، http://www.iras.ir/vdcawenu.49nyu15kk4.html، (تاریخ دسترسی: ۲۴/3/۱۳۹۱).

    2. آران­نیوز (1391)، http://www.arannews.ir/fa/news/23798.aspx، (تاریخ دسترسی: 18/5/1391).

    1. آذربایجان نیوز (1388)، http://azarbaycannews.bologfa.com/post-1044.aspx، (تاریخ دسترسی: 17/6/1388).

    4. امیراحمدیان، بهرام (1384)، روابط ایران و جمهوری آذربایجان «نگاه آذری‌ها به ایران»، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی.

    5. امیراحمدیان، بهرام (1391)، «فرصت‌ها و چالش‌های ایران در قفقاز»، http://www.arannews.ir/fa/news/23705.aspx،  (تاریخ دسترسی: 22/5/1391).

    6. باقری، سعید (1389)،  مجموعه اسناد سازمان ملل در رابطه با مناقشه قره­باغ، تهران: اندیشه نو.

    7. بهشتی­پور، حسین (1391)، «مناسبات ایران و جمهوری آذربایجان»،  http://beheshtipour.blogfa.com/post-46.aspx،  (تاریخ دسترسی: 18/5/1391).

    8. تقوی اصل، سیدعطا (1384)، ژئوپلیتیک جدید ایران، از قزاقستان تا گرجستان، تهران: انتشارات وزارت امورخارجه.

    9. جوادی ارجمند، محمدجعفر و یزدان کیخسرو دولتیاری (1391)، تحلیل ژئوپلیتیکی روابط ایران و ارمنستان در چارچوب تئوری اندرسون و طرح یک همگرایی منطقه‌ای بعد از فرآیند عادی‌سازی روابط میان ارمنستان و ترکیه، فصلنامۀ ژئوپلیتیک، سال هفتم، شمارۀ دوم، صص. 223-192.

    10. دولت (1392)، تأکید رئیس‌جمهور بر توسعۀ روابط فرهنگی و اقتصادی میان ایران و ارمنستان،

     http://dolat.ir/NSite/FullStory/News/?Serv=12&Id=232305، (تاریخ دسترسی: 16/8/1392).

    11. دیپلماسی ایرانی (1387)، اولویت سیاست خارجی ارمنستان؛ ایران یا آمریکا؟، http://irdiplomacy.ir/fa/page/1948/، (تاریخ دسترسی: 18/11/1393).

    12. دیپلماسی ایرانی (1392)، اعتراض سفارت ایران به نشست تجزیه طلبان در باکو، http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1914467/، (تاریخ دسترسی: 18/11/1393).

    13. سقائیان، سید علی (1393)، تهران-باکو؛ از تهدیدات تا فرصت‌های مشترک،http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1940860/، (تاریخ دسترسی: 18/11/1393).

    14. کولایی، الهه (1389)، «جمهوری اسلامی ایران و ژئوپلتیک قفقاز جنوبی»، فصلنامۀ ژئوپلتیک، سال ششم، شمارۀ اول، صص111-75.

    15. کولایی، الهه و قاسم اصولی (1391)، چگونگی تغییر روابط امنیتی شده ایران و جمهوری آذربایجان، مطالعات اوراسیای مرکزی، سال پنجم، شمارۀ 10، صص. 94-75.

    16. مشیرزاده، حمیرا (1385)، تحول در نظریه‌های روابط‌بین‌الملل، تهران: سمت.

    17. واحد مرکزی خبر (1393)، در درگیری میان نیروهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان دو نظامی ارمنی کشته شدند، 415984http://www.iribnews.ir/NewsText.aspx?ID=، (تاریخ دسترسی: 18/11/1393).

    ب) انگلیسی

    1. Azembassy (2012), Azerbaijan-US Relations, Available at: http://www.azembassy.us/2/23.html., (Accessed on: 16/9/ 2012).
    2. Belfercenter (2012), “Azerbaijan-Iran Relations: Challenges and Prospects (Event Summary)”,Available at: http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/12750/azerbaijan_iran_relations.html. 2012-08-11, (Accessed :19/8/2012).
    3. Cagaptay, Soner and Alexandr Murinson (2005), Good Relation between Azerbaijan and Israel: A Model for Other Muslim States in Eurasia?, The Washington Institute for Near East Policy, Available at: http://www.washingtoninstitute.org/templateC05.php?CID=2287., (Accessed on: 12/7/2012).
    4. Cornell, Svante E. (2000), Small Nations and Great Powers: A Study of Ethno Political Conflict in the Caucasus Surrey: Rutledge Curzon, Available at:

    https://is.muni.cz/.../Small_Nations_and_Great_Powers__A_Study, (Accessed on: 12/7/2012).

    1. 5.      Cornell, Svante E. (2006), ”The Politicization of Islam in Azerbaijan”, Central Asia-Caucasus Institute & Silk Road Studies Program -A Joint Transatlantic Research and Policy Center, pp. 35-50.
    2. CRIA (2009), Israel and Azerbaijan: Baku’s Balancing Act, Available at: http://cria-online.org/CU-file-article-sid-21.html., (Accessed on: 18/8/2012).
    3. Davtyan, Erik (16 February 2015), “Iran and Armenia Expand Strategic Co-operation”, Available at: http://www.neweasterneurope.eu/articles-and-commentary/1492-iran-and-armenia-expand-strategic-co-operation, (Accessed on: 28/7/2016).

     

    1. Europe Report (2012), “Azerbaijan: Independent Islam and the State”, No. 191, pp. 3-14.
    2. Foreign policy (2012), Available at:

    http://www.foreignpolicy.com/articles/2012, (Accessed on: 12/10/2014).

    1. Frenkel, Sheera (2012), Israel’s New Ties to Azerbaijan Worry neighboring Iran, Available at: http://www.thestate.com/2012/04/25/2250358/israels-new-ties-to azerbaijan.html., (Accessed on: 4/7/2012).
    2. Galstyan, Narek (2013), “The Main Dimensions of Armenia’s Foreign and Security Policy”, Available at:  http://www.peacebuilding.no/var/ezflow_site/storage/original/application/cd67865d0fcfef431b21f3e4bbe5e020.pdf, (Accessed on: 21/10/2013).
    3. Gilles, Riox (2008), “The Formative Years of Azerbaijan Natationalism In Post-Revolutionary Iran”, Central Asian Survey, Vol. 27, No. 1, pp.45-58.
    4. Goble, Paul (2012), “Secular State is ‘Azerbaijanis’ Choice’”, Vol. 5, No. 10, Available at:

    http://ada.edu.az/biweekly/issues/vol5no10/20120601083249769.html, p.110, (Accessed: 11/7/2012)

    1. 14.  Gresh, Geoffrey (2006), Coddling the Caucasus: Iran's Strategic Relationship with Azerbaijan and Armenia, Caucasian Review of International Affairs, Vol. 1(1), CRIA, No. 1, pp. 3-14.
    2. Gunaskam (2012), “Human Rights Violations in South Azerbaijan”, Available at:

    http://www.gunaskam.com/eng/index.php?option=com_conte., (Accessed on: 3/7/2012)

    1. Kayhan international (1999), “South Azarbaijan Unrest: A Nationalist  Feeding”, Available at: www.rferl.org/content/article/1143277.html, (Accessed on: 11/7/2012)
    2. Kitchen, Nicholas (2010), “Systemic Pressures and Domestic Ideas: a Neoclassical Realist Model of Grand Strategy Formation, Review of international studies,  Vol. 36, No. 1, pp. 117-143.
    3. Koolaee, Elaheh and Mohammad Hossein Hafezian (2010), “The Islamic of Iran and the South Caucasus Republics”, Iranian Studies, Vol. 43, No. 3. pp. 391- 409.
    4. Kotecha, Hema (2006), “Islamic and Ethnic Identities in Azerbaijan: Emerging trends and tensions”, (OSEC) Office in Baku, Hema Kotecha Development Researcher – Anthropologist, Available at:  http://www.refworld.org/pdfid/49997ae42c.pdf, (Accessed on: 7/9/2015).
    5. Kouzegar Kaleji, Vali (2012), “Israel-Azerbaijan Relations: An Iranian Approach”, Available at:  http://www.iranreview.org/content/Documents/Israel_Azerbaijan_Relations_An_Iranian_Approach.htm, (Accessed on: 10/2/ 2015).
    6. Iranenergyproject (2012), Available at: http://www.iranenergyproject.org/2953/iran-to-supply-armenia-with-gasoline-diesel-oil., (Accessed on: 23/8/2012).
    7. Malekafzal, Farhad and Robert G. Moser (1992), “Pimodial, instrumental Identities An The Formation of Etnic Collective Movement: the case of azeri nationalism”, Canadian review  studies  in nationalism, No. 8, pp. 1-2.
    8. Mearsheimer, John, J. (2001), the Tragedy of Great Power Politics, New York: Norton
    9. 24.  Migdalovitz, Carol (2003), Armenia-Azerbaijan Conflict, CRS Issue Brief for Congress Received through the CRS Web, Updated August, Available at: http://www.au.af.mil/au/awc/awcgate/crs/ib92109.pdf,(Accessed on: 7/9/2015).
    10. Mikhelidze, Nona (2010), “The Azerbaijan-Russia-Turkey Energy Triangle and its Impact on the Future of Nagorno-Karabakh”, DOCUMENTI IAI 10 (IAI) Istituto Affari Internazionali. Available at: www.isn.ethz.ch/Digital-Library/Publications/Detail/?lang=en&id=124984, (Accessed on: 7/9/2015).
    11. Mohammadi, Taher Shir (2012), “Azerbaijan Feels Badgered by its Islamic-led neighbor”, Available At:  http://www.dw.de/dw/article/0,,16006008,00.html., (Accessed on: 7/9/2012).
    12. Murinson, Alexander (2010), “Iran Targets Azerbaijan, BESA Center Perspectives Paper, No. 110, Available at: http://www.biu.ac.il/SOC/besa/perspectives110.html., (Accessed on: 2/8/2012).
    13. 28.  Nassibli, Nasib (2012), “Azerbaijan Iranian Relation: Past and Present”, Journal of Azerbaijan Studies, p. 6, Available at: dspace.khazar.org/jspui/bitstream/123456789/.../N.%20Nasibli.pdf., (Accessed on: 28/8/2012).
    14. New York Times, 16-17 June 1998.
    15. Nuriyev, Elkhan (2012),”Azerbaijan: the Geopolitical Conundrum”, Available at: http://www.opendemocracy.net/od-russia/elkhan-nuriyev/azerbaijan-geopolitical-conundrum, (Accessed on: 12/10/2012).
    16. PRESS TV (2009), “Railway   to   Link   Iran,   Armenia   to   Black   Sea”, Available at: (http://www.presstv.ir/detail.aspx?id=90405&sectionid=351020102)., (Accessed on: 17/8/2012).
    17. PRESS TV (2012), Baku hub for Israelis Spying on Iran: Report, Available At: http://presstv.com/detail/226350.html, (Accessed on: 6/9/2013).
    18. Rosenkvist, Morton Anstrop (2005), “Black Soil Oil and Ethnicity in the Nagorno-Karabakh Conflict”, Center Argentina de Estudios Internacionales,Working Paper.
    19. Sadeghzadeh, Kaweh (2008), “Iran’s Strategy in the South Caucasus”, Caucasus Review of International Affiairs, Vol. 2 (1), No. , pp. 2-18.
    20. Sandstrom, Emma (2005), Iran, Iraq, Turkey, Azerbaijan and Armenia a Security and Political Assessment, Swedish Defiance Research Agency (FOI), pp. 48-61.
    21. Segall, Michael (2013), Iran Fears Growing Israel- Azerbaijan Cooperation, the Middle East. Vol. 13, No. 12, pp. 18-32. 
    22. Soleymani, Afshar (2011), “What is the Significance of Azerbaijan for Israel?", Available At:

    http://www.irdiplomacy.ir/en/news/68/bodyView/13568/Baku, .Tel.Aviv,.and.Iranian.Concerns.html., (Accessed on: 16/7/2012).

    1. Sosinsky-Semikhat, Yuri (2012), Azerbaijan and Israel Work against Iran, Available at:  http://english.pravda.ru/hotspots/conflicts/10-05-2012/121072-azerbaijan_israel_iran-0/., (Accessed on: 11/9/2012).
    2. Tehran  Times, 14 April 2009.
      1. Today's Zaman (2012), Lieberman Visits Azerbaijan on 20th Anniversary of Diplomatic Relations, Available at: http://www.todayszaman.com/newsDetail_getNewsById.action?load=detay&newsId=278381&link=278381., (Accessed on: 20/7/2014).
    3. 41.  UPI (2011), Available at:

    http://www.upi.com/Business_News/Energy-Resources/2011/05/31/Armenia-Iran-deepen-energy-relations/UPI-47941306877124/., (Accessed on: 19/8/2012).

    1. USAK (Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu) (2013 ), Relation Between Azerbaijan and Israeli,   Available at: http://www.usak.org.tr/EN/myazdir.asp?id=797, (Accessed on: 17/7/2014)
    2. Valiyev, Ali (2009), Brothers, Neighbors, Rivals, TOL, 17 March 2009; Available at: http://www.tol.cz/look/TOL/article.tpl?IdLanguage=1&IdPublication=4&NrIssue=313&NrSection=4&NrArticle=20457)., (Accessed on: 24/3/2011).
    3. Varun, Vira and Erin Fitzgerald and Brandon Fite (2012), The United States and Iran: Competition involving Turkey and the South Caucasus, Center for Strategic International Studies (CSIS).
    4. Vatanka, Alex (2014), “Iran: Peacemaker in the Caucasus?”, Available At:  http://nationalinterest.org/feature/iran-peacemaker-the-caucasus-11672, (Accessed on: 16/11/2014).
    5. Walt, Stephen M. (1985), Alliance Formation and the Balance of World Power, International Security, Vol. 9, No. 4, pp. 3-16.
    6. Walt, Stephan (1987), The Origins of Alliance, Ithaca: Cornell University Press
    7. Walt, Stephen (1988), Testing Theories of Alliance Formation: The Case of Southwest, Asia, International Organization, Vol. 2, No. 42, pp. 140-157.
    8. Yunus, Arif (2006), “Azerbaijan - Between America and Iran”, Russia in Global Affairs, Vol. 4. No. 3, pp. 1-13.
مطالعات اوراسیای مرکزی
دوره 9، شماره 1
بهار و تابستان
فروردین 1395
صفحه 19-41

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار