رهیافت‌های متعارض در سیاست خارجی روسیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران

چکیده

سیاست خارجی روسیه در ارتباط با مسایل مختلف به‌صورت معمول با پیچیدگی، ابهام و تعارض همراه بوده است. این واقعیت دست‌کم در تاریخ روابط ایران و روسیه به‌‌شکل قابل ملاحظه‌ای محسوس بوده است، تا جایی‌که برای شهروندان و نخبگان ایرانی، چهرۀ روسیه را به‌عنوان شریکی غیرقابل اعتماد به تصویر کشیده است. باتوجه به اهمیت این موضوع، این نوشتار درپی پاسخگویی به این پرسش محوری است که سرمنشأ پیچیدگی­ها و تعارض­های موجود در سیاست خارجی روسیه کجا است؟ فرضیۀ نوشتار این است که تعارض در سیاست خارجی روسیه نتیجۀ وجود جریان‌های متعارض فکری و فرهنگی در جامعۀ روسیه است؛ تعارض­هایی که در سطح احزاب و گروه‌های سیاسی متعارض و شبکه­های حامی رقیب ظاهر شده و به بازتولید رهیافت­های متعارض در عرصۀ سیاست خارجی روسیه انجامیده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که سیاست خارجی روسیه در کشاکش این رهیافت‌های متعارض قرار دارد: رهیافت‌های غرب‌گرایی لیبرال، ابرقدرت‌گرایی موازنه‌خواه و ملی‌گرایی در شکل‌های مختلف قوم‌گرایی روسی، پان‌اسلاویسم، هژمون‌گرایی منطقه‌ای و نواستعمارگرایی. این نوشتار از رهیافت سازه‌انگاری بهره می­برد که در چارچوب آن سیاست خارجی، هم­پیوند با روندهای داخلی، نتیجۀ تعارض و تعامل بین نیروهای مختلف و برداشت‌های گوناگون آن‌ها تفسیر می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sociological Strategies for Conflicting Approaches in Russian Foreign Policy

نویسنده [English]

  • Ahmad Rashidi
Faculty Member, Department of Political Science, University of Mazandaran, Iran
چکیده [English]

The Russian foreign policy toward various issues is often combined with complexity, ambiguity and conflicts. This fact was true at least in the history of relations between Iran and Russia, so that Russian face is depicted as an unreliable partner for the Iranian citizens and elites. With the importance of this issue, the study aims to answer this central question: what are the reasons for these complexities and conflicts in Russian foreign policy? The research hypothesis is that the conflicting sociological foundations in Russian society produces conflicts in foreign policy; The conflicts that appear in levels of socio-intellectual currents, political parties, and informal patronage networks reproduce conflicting approaches in foreign policy of Russia The findings show that Russian foreign policy is in contention between the following conflicting foreign policy approaches: pro-western liberal, great power balancer, and nationalism in various forms of Russian ethnocentrism, pan-Slavism, regional hegemony and neo-imperialism. This research was conducted within the Constructivism approach in which foreign policy is influenced by internal process and Conflict and cooperation between different socio-cultural orientations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • conflicting approaches
  • Constructivism
  • Culture
  • Foreign Policy
  • informal patronage networks
  • political parties
  • Russia

مراجع

الف) فارسی
1. بیلینگتون، جیمز (1385)، روسیه در جستجوی هویت خویش، ترجمۀ مهدی سنایی، تهران: ایراس.
2. دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1388)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت.
3. رشیدی، احمد (1391)، درآمدی تطبیقی بر مدرنیت و اصالت­گرایی فرهنگی در روسیه و ایران، بابلسر: دانشگاه مازندران.
4. سنایی، مهدی (1393)، «واکاوی احزاب سیاسی روسیه»، خانۀ ملت، http://www.icana.ir/Fa/News/261961، (تاریخ دسترسی: 10/6/1393).
5. سنایی، مهدی و فاطمه عطری سنگری (1390)، «مقایسۀ تحلیلی سیاست خارجی روسیه و ایران»، مطالعات اوراسیای مرکزی، سال 4، شمارۀ 9، صص 38-21.
6. قوام، سید عبدالعلی (1384)، نظریه­ها و رویکردها در روابط بین­الملل، تهران: سمت.
7. کرمی، جهانگیر (1389)، «روابط ایران و روسیه در سال‌های 1368 تا 1388؛ بسترها، عوامل و روندها»، مطالعات اوراسیای مرکزی، سال 3، شمارۀ 6، صص 136-111.
8. کولایی، الهه (1374)، «روسیه، غرب و ایران»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دورۀ 12، شمارۀ 2، صص  94-75.
9. کولایی، الهه و احمد رشیدی (1388)، «بحران هویت روشنفکری و جریان اسلاوگرایی»، سیاست، دورۀ 45، شمارۀ 2، صص 224-207.
10. لاروئل، مارلن (1388)، اوراسیاگرایی روسیه: ایدئولوژی امپراتوری، ترجمۀ سید جعفر سیدزاده، تهران: ابرار معاصر.
11. مشیرزاده، حمیرا (1383)، «گفتگوی تمدن‌ها از منظر سازه­انگاری»، سیاست، دورۀ 63، شمارۀ 3، صص 221-169.
12. مصلی­نژاد، عباس (1392)، «موازنه راهبردی و سیاستگذاری امنیتی روسیه در نظام بین­الملل» مطالعات اوراسیای مرکزی، دورۀ 6، شمارۀ 2، صص. 140-121.
13. ونت، الکساندر (1384)، نظریۀ اجتماعی سیاست بین­الملل، ترجمۀ حمیرا مشیرزاده، تهران: دفتر مطالعات وزارت امور خارجه.
 
ب) انگلیسی
Duncan, P. J. S. (2000), Russian Mechanism: Third Rome, Revolution, Communism and After, London: Routledge.
Goble, Paul (1994), “Russian Culture and the Redefinition of Moscow’s Foreign Policy”, Available at: http://www.rozenbergps.com/books/future_role_of_russia/goble.pdf, (Accessed on: 28/10/ 2015). 
Johnson, Bridget (2015), “Political Parties in Russia”, Available at: http://world news. About.com/od/Russia/tp/ political-parties, (Accessed on: 25/10/2015). 
Kuchins, Andrew C. and Igor A. Zevelev (2012), “Russian Foreign Policy: Continuity in Change”, Washington Quarterly, Vol. 35, No. 1, pp. 147-161.
Kynev, Alexander (2011), “State Duma Elections 2011 and Role of Russian Parties”, Part 2, Available at: http://www.iss.europa.eu/publications/detail/article/state-duma-election, (Accessed on: 28/10/2015).
Marten, Kimberly (2013), “A New Explanation for Russian Foreign Policy: The Power of Informal Patronage Networks”, PONARS Eurasia Policy Memo, No. 274, pp. 1-5, Available at: http://www.ponarseurasia.org/sites/default/files/policy-memos-pdf/Pepm_274_Marten_Sept2013.pdf, (Accessed on: 6/11/2015).
Mazurek, Slawomir (2002), “Russian Eurosianism- Historiosophy and Ideology”, Studies in East European Thought, Vol. 54, Nos. 1/2, pp. 105-123.
Nikonov, Vyacheslav (2002), “Back to the Concert, Global this Time”, Russia in Global Affairs, November 19, Available at: http://eng.globalaffairs.ru/number/n_112, (Accessed on: 18/10/2015). 
Podoprigora, Vladimer and Tatiana Krasnopevtseva (1995), “Russian Cultural Values and their Effect on Domestic and Foreign Policy”, Demokratizatsiya, No. 2, pp. 166-176, Available at: https://www2.gwu.edu/~ieresgwu/assets/docs/demokratizatsiya%20archive/03-2_PodoprigoraKrasnopevtseva.PDF, (Accessed on: 6/11/2015). 
Zevelev, Igor (2001), Russia and New Diasporas, Washington D.C.: United States Institute of Peace Press.
مطالعات اوراسیای مرکزی
دوره 9، شماره 2
پاییز و زمستان 1395
صفحه 249-267

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار