سه دورۀ تولید و بازتولید سیاست در نظام اجتماعی ارامنۀ قفقاز (430-303/ 1220-430/ 1501-1220)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار تاریخ، دانشگاه تربیت مدرس

2 دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

در طول قرن‌های 3 تا 15، ارمنستان قفقاز مدام تحت هجوم ملت‌ها و اقوام مختلف قرار داشت؛ از قرن چهارم تا هفتم عرصۀ رقابت ساسانیان و رومی‌ها/بیزانسی‌ها بود. سپس در طول قرن‌های 7 تا 11 محل منازعۀ خلافت اسلامی و امپراتوری بیزانس قرار گرفت. بعد برای دو قرن جولانگاه ترکان و بیزانسی‌ها شد و سرانجام در طول قرن‌های 13 تا 15 نیز به میدان تاخت و تاز مغولان و ترکمانان تبدیل شد. پرسش اصلی اینجا است که سیاست‌ورزی این قومیت کوچک، که در مقایسه با تمام ملت‌های مهاجم منابع تخصیصی و اقتداری محدودی داشته است را در آن موقعیت جغرافیایی و برهۀ زمانی چگونه باید فهم کرد. اتکا بر نظریۀ ساخت‌یابی و جامعه‌شناسی تاریخی مکمل آن نشان می‌دهد که باید پاسخ را در انتشار هرچه بیشتر سیاست‌ورزی در زمان- مکان دید. سیر تاریخی سیاست‌ورزی ارامنه، نشانگر حرکتی تاریخی و غیرتکاملی از سوی اتکا بر منابع تخصیصی محدود در زمان- مکان (دژنشینی، مالکیت ارضی، نیروی مسلح) به‌سمت منابع اقتداری (قانونگذاری، امر قدسی، میانجیگری، ترجمه، تفسیر و بایگانی، بیعت و بیعت‌نکردن، بیگانگان) و گونۀ نوینی از منابع تخصیصی (وقف، پول، تجارت) است که ویژگی هر دو گستردگی بی‌پایانی در زمان- مکان است. این نوشتار، تحول مورد نظر را در قالب سه مقطع تاریخی به تصویر می‌کشد؛ سال‌های 330 تا 420، سال‌های سیاست مبتنی بر منابع تخصیصی، سال‌های 420 تا 1220 دوران تکوین سیاست مبتنی بر منابع تخصیصی کناررفتن گونۀ کهن سیاست، 1220 تا 1501 دوران تثبیت سیاست‌ورزی مبتنی بر منابع تخصیصی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Three Phases of Production and Reproduction of Policy in the Caucasus Armenian Social System, 330-1501 A.D.

نویسندگان [English]

  • Seyyed Hashem Aghajari 1
  • Seyyed Ali Mazinani 2
1 Assistant Professor of the Islamic Iran history, Tarbiat Modares University
2 PhD in the Islamic Iran History, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

To the Caucasus Armenian, the duration between the third to the fifteenth centuries A.D is an age of relentless invasion and aggression by neighboring powers. Accordingly, from the forth to the seventh the same was a Sasanid-Roman battleground; then, from later in the seventh to the eleventh a Caliphate-Byzantium conflict emerged. Afterward, for two centuries Turko-Byzantium tensions trampled the region. Eventually, it was succumbed to the Mongol-Turkmen ravage. The key question here is how one should approach and comprehend the politicization of a minor ethnicity so inferior to its neighbors in terms of both allocative and authoritative resources and entangled in a tough geography. Utilizing the prism of Structuration Theory sets forth the dissemination across time and space as an answer. In this view, the precedencies of Armenian policy signify a historical and non-evolutionary development from an allocative-based, and, as such, time-space bounded policy (erected upon kinship and castle-holding, landownership, armed force) toward a policy constituted of authoritative (legislation, divinity, mediatory and lobbying, translation, interpretation and archiving, paying or renegading homage, alien powers) and highly-aptitude-to-disseminate allocative resources (endowment, money, commerce) the two elements of which the main characteristics was unleashing the Armenian policy from any time-space restriction. Into three historical phases the present survey may divide the subject to depict the historical development; the age of the allocative-based policy, 330 to 420 A.D.; the age of generation of the authoritative-based policy, 420 to 1220; the age of maturation of the authoritative-based policy, 1220 to 1501.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allocative Resources
  • Authoritative Resources
  • Armenian
  • politics
  • Structuration
  • the Caucasus

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. باغداساریان، ادیک (1380)، تاریخ کلیسای ارمنی، تهران: احسان.
    2. خورناتسی، موسس (1380)، تاریخ ارمنیان، ترجمۀ ادیک باغداساریان، تهران: نائیری.
    3. سارگسیان و دیگران (1360)، تاریخ ارمنستان، جلد 1، ترجمۀ ادیک باغداساریان، تهران: بی­نام.
    4. کسل، فیلیپ (1389)، چکیدۀ آثار آنتونی گیدنز، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: ققنوس.
    5. کوریون (1381)، زندگی مسروپ ماشتوتس، ترجمۀ گارون سارکسیان، تهران: نائیری.
    6. گیدنز، آنتونی (1385)، مسائل محوری در نظریۀ اجتماعی، ترجمۀ محمد سعیدی، تهران: سعاد.

     

    ب) انگلیسی

    1. Arewelts’i’s, Vardan (2007), “Compilation of History”, Available at: http://rbedrosian.com/vaint.htm, (Accessed on: 18/6/2015).
    2. Bournoutian, George A. (2006), A Concise History of the Armenian People, Costa Mesa: Mazda.
    3. Chamich, Michael (1827), History of Armenia, Vol. 2. Calcutta: Bishop’s College Press,
    4. Cowe, Peter (1999), “Medieval Armenian Literary and Cultural Trends”, in: Richard G. Hovannisian (ed.), The Armenian People from Ancient to the Modern Times, New York: St. Martin Press.
    5. Dashdondog, Bayarsaikhan (2011), The Mongols and the Armenians, Brill: Leiden and Boston.
    6. Dasxurants’i, Movses (2010), “History of the Aghuans”, Available at: http://rbedrosian.com/mdtoc.html, (Accessed on: 5/1/2015).
    7. David of Gandjak (1961), The Penitential of David of Gandjak, Dowsett: Louvain.
    8. Drasxanakertc’i, Yovhannes (1987), “History of Armenia”, Available at: http://rbedrosian.com/YD/yd.html, (Accessed on: 18/3/2015).
    9. Ganjaketsi, Kirakos (1986), “History of the Armenians”, Available at: http://rbedrosian.com/kgtoc.html, (Accessed on: 6/5/2015).
    10. Garoisan, Nina (1999) (a), “The Arshakuni Dynasty” in: Richard G. Hovannisian (ed.), The Armenian People from Ancient to the Modern Times, New York: St. Martin Press.
    11. Garoisan, Nina (1999) (b), “The Arab Invasion and the Rise of Bagratuni”, in: Richard G. Hovannisian (ed.), The Armenian People from Ancient to the Modern Times, New York: St. Martin Press. 
    12. Ghewond (2006), “Ghewond’s History”, Available at: http://rbedrosian.com/ghewtoc.html, (Accessed on: 15/3/2105).
      1. Giddens, Anthony (1981), A Contemporary Critique of Historical Materialism, Cambridge: Polity Press.
    13.  Giddens, Anthony (1984), The Constitution of Society, Cambridge: Polity Press.
    14. Grigor of Akner (2003), “History of the Nation of Archers”, Available at: http://rbedrosian.com/gatoc.html, (Accessed on: 1/6/2015).
    15. Halperin, Charles J. (1987), Russia and the Golden Horde, London: I. B. Tauris.
    16. Lastivertc’i, Aristakes (1985), “History”, Available at: http://rbedrosian.com/altoc.html, (Accessed on: 23/3/2015).
    17. Maksoudian, Krikor Vardapet (1994), “Chosen of God the Election of the Catholicos of all Armenians from the Fourth Century to the Present”, Available at: http://rbedrosian.com/Ref/Cog/maksoudian.html, (Accessed on: 11/5/2014).
    18. Mamikonean, John (1985), “History of Taron”, Available at: http://rbedrosian.com/jm1.htm, (Accessed on: 1/4/2015).
    19. Manandian, H. A. (1965), The Trade and Cities of Armenia in Relation to Ancient World Trade, Lisbon: Armenian Library of the Galouste Gulbenkian Foundation.
    20. Metsobets’i’s, T’ovma (1987), “History of Tamerlane and His Successors”, Available at: http://rbedrosian.com/tm1.htm, (Accessed on: 3/6/2015).
    21. Orbelean, Step’annos (2012), “History of the State of Sisakan”, Available at: http://rbedrosian.com/SO/soint.htm, (Accessed on: 3/6/2014).
    22. Parabetsi, Ghazar (1985), “History of the Armenians”, Available at: http://rbedrosian.com/gpintro.htmIbid, (Accessed on: 16/2/2015).
    23. Russell, James R. (1987), Zoroastrianism in Armenia, Cambridge, Massachusetts: Harvard University.
    24. Sebeos (1999), “The Armenian History”, Liverpool: Liverpool University Press.
    25. The Georgian Chronicle (1991), Available at: http://rbedrosian.com/gc1.htm, (Accessed on: 11/4/2015).
    26. Sparapet, Smbat (2005), “Smbat Sparapet’s Chronicle”, Available at: http://rbedrosian.com/cssint.htm, (Accessed on: 5/4/2015).
    27. Zekiyan, Boghos Levon (2005), “Christianity to Modernity” in: Edmund Herzig and Marina Kurkchian (eds.), The Armenian Past and Present in the Making of National Identity, London: Routledge Curzon.   
مطالعات اوراسیای مرکزی
دوره 10، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1396
صفحه 239-254

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار