پیوندهای بین‌المللی از راه تجارت بر محور معاوضۀ نفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق، دانشگاه آزاد تهران شمال

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق تجارت، دانشگاه آزاد تهران شمال

چکیده

دهۀ 1990 آغاز صادرات نفت برای توسعۀ اقتصادی کشورهای نواستقلال در آسیای مرکزی است که به‌علت دسترسی‌نداشتن به آبراه‌های آزاد بین‌المللی و صرفۀ اقتصادی نداشتن صادرات نفت خام با هواپیما و یا حمل‌ونقل آن از راه‌های زمینی از نظر به صرفه‌بودن مسیر انتقال نفت از ایران به جهت ارتباط دریایی از راه دریای عمان و خلیج فارس با اقیانوس‌ها، به معاوضۀ نفت متوسل شده‌اند. شروع آزمایشی این عملیات نفتی در ایران، از سال 1996 بوده است و با استمرار به‌عنوان یک قرارداد نفتی، نقش مؤثری در روابط اقتصادی بین ایران و کشورهای آسیای مرکزی ایفا کرده است؛ ولی توقف معاوضه در سال 2010 از سوی ایران و همچنین تناسب‌نداشتن سطح تولید نفت خام کشورهای آسیای مرکزی به نسبت ظرفیت بالای انتقال آن به بازارهای مصرف و کاهش قیمت جهانی آن و در مقابل افزایش ظرفیت تولید گاز، بر روند رو به رشد روابط اقتصادی از معاوضه، تأثیر منفی گذاشته است. به هرحال معاوضه یک ابزار تجارت متقابل برای تعویض کالا است و در عملیات نفتی نیز مورد استفاده قرار گرفته است و موجب صرفه‌جویی در هزینۀ انتقال نفت و فرآورده در داخل کشور و کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و رفت‌و‌آمد جاده‌ای و ریلی می‌شود. با واردات نفت یا فرآوردۀ نفتی تولیدی کشورهای حاشیۀ دریای خزر در یکی از نقاط مرزی ایران و مصرف آن در داخل و در قبال آن صدور نفت یا فرآورده با همان مشخصات از مرز خروجی دیگر در شرایط غیر تحریمی تجارت نفت ایران، سبب گسترش روابط تجاری و تقویت مناسبات اقتصادی و سیاسی و ارتقاء امنیت ملی این کشورها می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

International links through Trade on the Axis of Oil Swap

نویسندگان [English]

  • Fathollah Rahimi 1
  • Razeyh Resketi 2
1 Assistant Professor of Law, Islamic Azad University, North Tehran Branch
2 M.A. in Trade Law, Islamic Azad University, Tehran North Branch
چکیده [English]

The 1990s is the beginning of oil exports for the economic development of newly independent States in Central Asia. Due to the lack of access to international waterways and the unprofitable export of crude oil to the airplane or its transit through land routes, these countries have inevitably resorted to a swap of oil, due to the cost-effectiveness of the route of transportation of oil from Iran for the purpose of sea communication through the Oman Sea and the Persian Gulf with the oceans. This experiment began oil operations in Iran, from 1996, with the continuation of the oil contract, Swap has played an important role in economic relations between Iran and the countries of Central Asia. However, Iran has stopped swap in 2010 as well as the disproportion of the level of crude oil production in Central Asian countries relative to the high capacity of its transfer to consumer markets, and, in addition, reducing its global prices and mutually increasing gas production capacity, has had a negative impact on the growing trend of swap economic relations. However, Swap is a cross-selling tool for switching goods and it is also used in oil operations and has led to a saving on the cost of transferring oil and products inside the country and reduces transport and road and rail transport costs. By importing oil products or petroleum products produced by the Caspian littoral countries in one of the border areas of Iran and consuming them internally and exporting oil or its products with the same specifications from the other exit frontier in non-sanctioned conditions of Iran’s oil trade, Swap will expand trade relations, strengthen economic and political relations, and promote the national security of these countries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Income
  • Oil Terminal
  • Pipeline
  • Refinery
  • Substitution
  • Swap
  • trade
  • Transit
  1. الف) فارسی

    1. آروا نینوبولوس، کنستانتین (1377)، «ژئوپلیتیک نفت در آسیای مرکزی»، ترجمۀ غلامرضا هاشمی، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شمارۀ 21، صص 156-137.
    2.  شانا (1394)، «پایانۀ نفتی شمال از پیشرفته­ترین پایانه­های نفتی حوزۀ خزر است»، http://www.shana.ir/fa/newsagency/243085، (تاریخ دسترسی: 30/3/1394).
    3. شیروی، عبدالحسین (1383)، «انواع روش­های قراردادی تجارت متقابل»، اندیشه­های حقوقی، سال 2، شمارۀ 7، صص 46-5.
    4. صادقی، سیدشمس­الدین (1392)، «ایران و تعامل‌های اقتصاد سیاسی انرژی در آسیای مرکزی»، مطالعاتاوراسیایمرکزی، سال 6، شمارۀ 12، صص 114- 95.
    5. فرزانگان، محمدرضا (1383)، «بررسی اقتصادی ترانزیت نفت حوزۀ خزر به بازارهای جهانی»، مطالعات اقتصاد انرژی، دورۀ 1، صص 20-3.
    6. قاسمیان، سلیمان (1390)، «چشم­انداز تجارت جهانی و منطقه­ای گاز طبیعی در افق 2035 و راهبردهای ایران برای توسعۀ تجارت گاز»، اکتشاف و تولید، شمارۀ 80، صص 23-17.
    7. گوتس، رولاند (2007)، منابع نفت و گاز منطقۀ خزر؛ تولید و چشم­انداز تا سال 2015،تهران: امیرکبیر.
    8. متقی، ابراهیم و مریم همت­خواه (1387)، «جایگاه ایران در بازار انرژی آسیای مرکزی»، مطالعات اوراسیای مرکزی، دورۀ 1، شمارۀ 1، صص 147- 127.
    9. نوبخت، محمدباقر (1387)، دریاچۀ خزر در قرن بیست و یکم (رویکرد اقتصادی-حقوقی)، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.

    10. یزدانی، عنایت الله (1385)، «ژئوپلیتیک نفت در خزر و نقش امریکا: بازدارندگی جدید»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شمارۀ 56، صص 52-33.

     

    ب) انگلیسی

    1.Ciarreta, A. and S. Nasirov (2010), “Impact of Azerbaijan’s Energy Policy on the Development of the Oil Sector”, IAEE Newsletters, Fourth Quarter, pp. 43- 46.

    2.Clawson, Patrick (1997-98), “Iran and Caspian Basin Oil and Gas”, Journal of International Affairs, Vol. 2, No. 4, pp. 17-27.

    3.Dorian, James P. (2006), “Central Asia: a Major Emerging Energy Player in the 21st Century”, Energy Policy, Vol. 34, No. 5, pp. 544–555.

    4.Energy Information Administration (EIA) (2006), “Iran Energy Profile”, Available at: http://www.eia.doe.gov, (Accessed on: 10/8/2010).

    5.Financial Tribune (2015) “Iran to Propose Oil Swap Resumption to Kazakhstan”, July 14, Available at: https://financialtribune.com/articles/energy/21178/iran-to-propose-oil-swap-resumption-to-kazakhstan, (Accessed on: 25/12/2017).

    6.Guliyev, Farid and Nozima Akhrarkhodjaeva (2009), “The Trans- Caspian Energy Route: Cronyism, Competition and Cooperation in Kazakh Oil Export”, Energy Policy, Vol. 37, No. 8, pp. 3171–3182.

    7.Hart, Michael (2016), “Central Asia’s Oil and Gas now Flows to the East”, The Diplomat, Available: https://thediplomat.com/2016/08/central-asias-oil-and-gas-now-flows-to-the-east/, (Accessed on: 18/8/2016).

    8.Hull, John C. (2006), Options, Futures and Other Derivatives, New Jersey: Prentice Hall. 149

    9.IBS Case Development Centre (2011), “Currency Rate Swap between IBM and World Bank”, Available at: http://www.ibscdc.org/Case_Studies/Finance,%20Accounting%20and%20Control/Investment%20and%20Banking/INB0007.htm, (Accessed on: 1/1/2018).

    1. Mavrakis, Dimitrios and Others (2006), “An Assessment of the Natural Gas Supply Potential of the South Energy Corridor from the Caspian Region to the EU”, Energy Policy, Vol. 34, No. 13, pp. 1671–1680.
    2. “Middle East Update: Iran Expands Middle East Influence into Caspian Sea” (2001), Oil and Gas Journal Digital Magazine, Available at: http://www.ogj.com/articles/print/volume-99/issue-10/special-report/middle-east-update-iran-expands-middle-east-influence-into-caspian-sea.html, (Accessed on: 25/12/2017).
    3.  Myers Jaffe, Amy and Robert A. Manning (1998-99), “The Myth of the Caspian Great Game: the Real Geopolitics of Energy”, Survival, Vol. 40, No. 4, pp. 112-129.
    4. Ross, Stephen A., Randolph W. Westerfield andBradford. D. Jordan (2010), Fundamentals of Corporate Finance,McGraw Hill/Irwin. p. 746.