رشیدی, احمد. (1396). بازشناسی خود و دیگری در جریان‌های فکری و بنیادهای سیاست خارجی روسیه. مطالعات اوراسیای مرکزی, 10(2), 307-324. doi: 10.22059/jcep.2018.134120.449608
احمد رشیدی. "بازشناسی خود و دیگری در جریان‌های فکری و بنیادهای سیاست خارجی روسیه". مطالعات اوراسیای مرکزی, 10, 2, 1396, 307-324. doi: 10.22059/jcep.2018.134120.449608
رشیدی, احمد. (1396). 'بازشناسی خود و دیگری در جریان‌های فکری و بنیادهای سیاست خارجی روسیه', مطالعات اوراسیای مرکزی, 10(2), pp. 307-324. doi: 10.22059/jcep.2018.134120.449608
رشیدی, احمد. بازشناسی خود و دیگری در جریان‌های فکری و بنیادهای سیاست خارجی روسیه. مطالعات اوراسیای مرکزی, 1396; 10(2): 307-324. doi: 10.22059/jcep.2018.134120.449608
بازشناسی خود و دیگری در جریان‌های فکری و بنیادهای سیاست خارجی روسیه
این نوشتار به‌دنبال تحلیل و شناخت جایگاه «دیگری» در اندیشههای متفکران روس است. برای قرنها روسیه با اروپا، آسیا و خاورمیانه در تعامل شدید بودند و در ارتباط با این غیریتهای گوناگون متفکران روس نظریهها و گفتمانهای مختلفی را توسعه بخشیدهاند. مطالعۀ این مباحث، ما را در شناخت مشکلات معرفت‌شناختی نظریههای مسلط، به‌ویژه مکتب نوسازی، در مطالعات علوم سیاسی و ناکارآمدی آن‌ها در تبیین مسئلۀ تفاوت یا دیالکتیک خود و دیگری کمک میکند. برای تبیین تداوم و تغییر در عرصۀ اندیشههای روسی، نمونههای تجربی از جریان‌های فکری روس در دورههای مختلف امپراتوری و پس از فروپاشی اتحاد شوروی شامل جریان‌های غربگرایی، اسلاوگرایی، شرقگرایی، اوراسیاگرایی و یورو- شرقگرایی به‌عنوان موارد مطالعاتی انتخاب‌شده و در این فرایند نوع نگاه آن‌ها به دیگری مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است. اگرچه موجودیتهای تمدنی شرق و غرب همواره چالش مهمی برای متفکران روس بوده است؛ اما بعضی از آن‌ها در این میان از چشماندازی متفاوت راه‌هایی را برای مفهوم‌بندی و نظریهپردازی در مورد این دو موجودیت فرهنگی در کالبد منحصربه‌فرد اندیشه روسی پیدا کردهاند. یافتههای نوشتار نشان میدهد جریان اندیشههای روس به‌تدریج از ذاتگرایی فاصله گرفتهاند و در این فرایند به سمت شناسایی و پذیرش دیگری به‌عنوان طرف گفت‌وگو حرکت کردهاند. شرق کمابیش به این آمادگی پاسخ مثبت داده و بر این اساس گفت‌وگوها و همکاریهای سازندهای در قالب اتحادیهها و توافقنامههای دو یا چندجانبه شکل‌گرفته است. از سوی دیگر، غرب آمادگی متقابلی برای گفت‌وگو با روسیه نشان نداده است. از آنجا که براساس چارچوب نظری نوشتار هویت تحت تأثیر دیگران همواره بازتعریف میشود؛ بنابراین نگرش منفی غرب به روسیه میتواند تلقی روسیه از دیگری غربی را دگرگون کند و در فرایند گفت‌وگوهای آن‌ها اخلال ایجاد کند.
Recognition of “Other” in the Civilizational Debates and the Foundations of Foreign Policy in Russia
نویسندگان [English]
Ahmad Rashidi
Associate Professor of Political Science, University of Mazandaran
چکیده [English]
This article seeks to recognize the “other’s” position in Russian civilizational thoughts. For centuries, Russia has participated in intense interactions among European, Asian and Middle Eastern regions, and it has developed a language and theories for relating to its various others. Studying Russian debates can help us in the task of reflecting on problematic epistemological assumptions behind the western dominant theories in political science studies, as well as clarifying their inefficiency in explaining the Self/Other dialectic. To understand both continuity and change in Russian civilizational debates, I draw some cases of Intellectual currents from imperial and post-soviet historical periods for analyzing their approaches toward Russian Other. The Russian Intellectual currents that have been studied in this framework include the following: Eurocentrism (both westernizers and Slavophilies), Easterners, Eurasianists and Euro-Easterners. Although moving beyond viewing East/West interaction as a challenge to Russian thinkers, some of them have found ways to conceptualize the two cultural entities as in dialogue with one another and to Redefine Russian identity. The research findings show that Russian civilizational thoughts is transforming to less-essentialism and to recognition of the others as dialogue counterpart. East has responded positively to this preparation, and on this basis constructive dialogues and partnerships have been formed in the form of bilateral or multilateral unions and agreements. On the other hand, the West has not shown a readiness for dialogue with Russia. Since, according to the theoretical framework of research, identity is continuously redefined in relation to others, the negative attitude of the West towards Russia can transform Russia's perception of the West and so disrupt dialogue process between the West and Russia.
رشیدی، احمد (1391)، درآمدی تطبیقی بر مدرنیت و اصالتگرایی فرهنگی در روسیه و ایران، بابلسر: دانشگاه مازندران.
رشیدی، احمد (1394)، «درآمدی بر رهیافت جامعهشناسی تاریخی- مقایسهای در پژوهشهای علوم سیاسی»، سیاست، دورۀ 45، شمارۀ 2، صص 474-457.
ریتزر، جورج (1393)، نظریههای جامعهشناسی در دوران معاصر، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: علمی.
10. علی حسینی، علی و حسن آئینهوند (1394)، «تجزیه و تحلیل تأثیر اندیشۀ نئواوراسیاگرایی بر سیاست خارجی روسیه در بحران اوکراین 2014»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دورۀ 21، شمارۀ 92، صص 166-131.
11. کرمی، جهانگیر (1384)، تحولات سیاست خارجی روسیه؛ هویت دولت و مسائل غرب، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امورخارجه.
12. کولایی، الهه (1374)، «روسیه، غرب و ایران»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال 4، دورۀ 2، شمارۀ 12، صص 116-101.
13. کولایی، الهه (1392)، سیاست و حکومت در فدراسیون روسیه، تهران: وزارت امورخارجه.
14. کولایی، الهه و احمد رشیدی (1388)، «بحران هویت روشنفکری و جریان اسلاوگرایی»، سیاست، دورۀ 39، شمارۀ 4، صص 224-207.
15. لاروئل، مارلن (1388)، اوراسیاگرایی روسیه: ایدئولوژی امپراتوری، ترجمۀ سید جعفر سیدزاده، تهران: ابرار معاصر.
16. نوری، علیرضا (1389)، سیاست خارجی روسیه در دورۀ پوتین؛ اصول و روندها، تهران: ا دانشگاه امام حسین(ع).
17. ونت، الکساندر (1384)، نظریۀ اجتماعی سیاست بینالملل، تهران: موسسۀ چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
ب) انگلیسی
Duncan, P. J. S. (2000), Russian Mechanism: Third Rome, Revolution, Communism and After, London: Routledge.
Huntington, S. P. (1996), The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, New York: Simon and Shuster.
Jones, B. G. (2006), Decolonizing International Relations, Lanham: Rowman.
Larson, D. W. (2003), “Shortcut to Greatness: The New Thinking and the Revolution in Soviet Foreign Policy”, International Organization, Vol. 57, No. 1, pp. 77-109.
Macintyre, A. (1987), Whose Justice? Whose Rationality? Notre Dame: University of Notre Dame Press.
Neumann, I. B. (1999), Uses of the Other, Minneapolis, MN: University of Minnesota Press.
Oren, I. (2000), “Is Culture Independent of National Security?”, European Journal of International Relations, Vol. 6, No. 4, pp. 105-116.
Taylor, Ch. (1992), Multiculturalism and the Politics of Recognition, Princeton, NJ: Princeton University Press.
Tsygankov, A. P. (2007), “Finding a Civilizational Idea: West, Eurasia, and Euro-East in Russia’s Foreign Policy”, Geopolitics, Vol. 12, No. 3, pp. 375-399.
Wiarda, H. J. (1981), “The Ethnocentrism of the Social Science”, The Review of Politics, Vol. 43, No. 2, pp. 3-32.
ابتدای صفحه