بحران آب در آسیای مرکزی: با تأکید بر مناقشه کشورهای منطقه بر سر مسئله آب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران و کارشناس مطالعات اوراسیا

2 دانشجوی دکترای علوم سیاسی در انستیتو مطالعات سیاسی، آکادمی علوم تاجیکستان

چکیده

پس از فروپاشی اتحاد شوروی و استقلال جمهوری‌ها، روابط اقتصادی پیشین بین جمهوری‌های آسیای مرکزی برهم خورده و روابط بازار حاکم شده است. در برخی موارد تنش بین ازبکستان با قرقیزستان و تاجیکستان برای استفاده ابزاری از جریان آب‌های فرامرزی به‌سوی ازبکستان و قزاقستان سبب اعلام موضع تند کشورهای پایین‌دست آب‌های فرامرزی و حتی تهدید به استفاده از ابزارهای نظامی درصورت اعمال محدودیت شده است. آب و رودخانه‌های فرامرزی می‌تواند هم سرچشمه تنش‌ها و کشاکش‌ها و هم منشاء حسن هم‌جواری و همکاری در سراسر جهان شود. معمولاً کشورهای واقع در بخش علیای رود می‌توانند بر سرنوشت و روند توسعه اقتصادی- اجتماعی کشورهای سفلای رود تأثیر گذار باشند. آنها می‌توانند با تغییر مسیر رود یا تهدید به انجام آن، کشورهای در مسیر را به‌سمت و سوی سیاست‌های مورد نظر خود جهت دهند. از راه‌های حل مسئله آب در آسیای مرکزی می‌توان به مدیریت آب، اجرای دقیق برنامه تنظیم خانواده ‌و تشویق به کاهش جمعیت، اعمال مدیریت یکپارچه‌ آب( به‌شکلی که همه‌ طرف‌ها که سهم و نفع می‌برند، در آن دخالت داشته باشند) و مهم‌تر از همه همکاری و هماهنگی بین کشورهای حوزه آسیای مرکزی اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Water Crisis in Central Asia with emphasis on regional conflict over water Issue

نویسندگان [English]

  • Bahram Amir-Ahmadian 1
  • Mehdi Naseri 2
1 Assistant professor, Faculty of Global studies, Tehran Universit
2 Ph. D Student of Political Scienc, Institute for Political Studies, Tajikistan Academy of Science
چکیده [English]

Following the collapse of the Soviet Union and independence of former Soviet UnionRepublics, previous economic relations among CentralAsianRepublics changed and were replaced with the market economy. Tensions have emerged between upstream and downstream countries located along Transboundary Rivers with downstream countries even resorting to threat of military action against possible restriction of river flow by upstream countries. Transboundary Rivers can, thus, be source of tensions and conflicts, as well as good neighborly relations across the world. Upstream countries can usually influence the process of economic and social development of downstream countries. They can change the course of such rivers or threaten to do that, thus directing downstream countries in line with their own policies. Best ways to overcome the water issue in Central Asia include efficient water management, meticulous family planning, encouraging decrease in population, integrated water management in cooperation with all stakeholders, and most importantly, cooperation and coordination among Central Asia countries. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Central Asia
  • Uzbekistan
  • Water Crisis
  • Aral Lake Basin
  • Amu Darya
  • Syr Darya